Pep Guardiola là một trong những huấn luyện viên vĩ đại nhất mọi thời đại hay thậm chí có thể được xem như “người khai phá” các chiến thuật xuất sắc nhất.

16 tháng trước, với chiếc cúp vô địch Premier League trong ngày cuối cùng, Pep cùng Manchester City đã giành đến 8 trong số 10 chức vô địch quốc nội gần nhất và lập thêm 2 kỷ lục về số điểm cao nhất của một đội trong lịch sử Premier League.

Nhưng kể từ đó, một điều thú vị đã xảy ra. Lần đầu tiên trong 12 năm sự nghiệp cầm quân ở đẳng cấp cao nhất bóng đá thế giới, sự thống trị của Guardiola đang có dấu hiệu “tuột dốc thê thảm”.

Man City của Pep đã thua 10 trong số 36 trận đấu đã qua. Con số này nhiều hơn một trận so với trận thua trong giai đoạn Guardiola cầm quân tại Bayern trong 3 mùa giải và ít hơn một trận so với 4 mùa giải dẫn dắt Barcelona.

Thất bại trước Leicester City là lần đầu tiên một đội bóng của Guardiola để thủng lưới 5 bàn. Tuy nhiên, đó đã là lần thứ 5 kể từ tháng 9 năm ngoái, Man City để thủng lưới nhiều hơn 3 bàn. Điều gì đang xảy ra? Liệu có phải đơn thuần chỉ là một ngày thi đấu thiếu may mắn với những lỗi cá nhân đáng trách ?

Hoặc đơn giản hơn, liệu có phải lối đan bóng đẹp mắt của Guardiola đang lỗi thời ở Premier League?

Phải thừa nhận một sự thật ở những nơi Guardiola cầm quân: Đó đều là những đội bóng phòng ngự xuất sắc mà không cần theo đuổi triết lý phòng ngự như Mourinho.

Trong triết lý bóng đá của Guardiola, có rất ít sự nhấn mạnh về phòng ngự thuần túy. Nên nhớ đây là người đàn ông đã “định hình” lại vị trí thủ môn như một vị trí phát triển bóng từ phần sân nhà. "Tôi không phải là HLV của những cú tắc bóng nên tôi không dạy các học trò tắc bóng”, Pep cũng từng thừa nhận như thế sau thất bại 2-4 trước Leicester hồi năm 2016.

Thay vì lao vào tắc bóng, đội bóng của Pep sẽ ngăn cản đối phương ghi bàn bằng cách kiểm soát bóng nhiều nhất có thể để giữ cho họ luôn ở nửa sân nhà và tự giảm thiểu số lượng cơ hội có thể tạo ra.

Man City luôn dâng đội hình lên rất cao và gần như luôn làm chủ trái bóng trong suốt khoảng thời gian trên sân. Chẳng phải ngẫu nhiên trong mùa giải 2018/19, trung vệ Aymeric Laporte của Man City là người sở hữu trung bình các đường chuyền hướng về phần sân đối thủ nhiều hơn so với Christian Eriksen - một chuyên gia kiến tạo.

Tuy nhiên, việc dâng cao hàng phòng ngự của Man City cũng tạo ra một hệ quả. Nếu đối thủ có thể đánh bại lớp Pressing từ xa của Guardiola, đằng sau hàng phòng ngự của Man City sẽ xuất hiện những khoảng trống mênh mông để tấn công.

Điều này khiến các đội bóng của Guardiola dù ít phải đối mặt với các cơ hội nhưng đó đều là những cơ hội có chất lượng tương đối cao. Pep chơi dao và cũng hay bị đứt tay.

Trong 4 mùa giải của ông tại Barcelona, họ chỉ để thủng lưới trung bình 0,74 bàn/trận. Ở Bayern, con số đó là 0,57. Trong 3 mùa giải đầu tiên của Pep tại Man City, con số này vẫn rất tốt là 0,78. Tuy nhiên kể từ đầu mùa giải trước, Man City đã để thủng lưới với tỷ lệ gần một bàn mỗi trận.

Man City vẫn đang hạn chế tốt các cơ hội mà đối thủ có được (kể từ đầu mùa giải trước, họ chỉ đối mặt với trung bình 7,4 cú sút mỗi trận, ít nhất giải đấu). Tuy nhiên, chất lượng từ những cú sút đó đã trở thành một vấn đề.

Theo dữ liệu từ công ty phân tích bóng đá Statsbomb, trong 3 mùa giải đầu tiên của Guardiola, giá trị bàn thắng kỳ vọng (xG) từ các cú sút mà Man City phải đối mặt dao động trong khoảng 0,09-0,10, gần bằng mức trung bình của giải đấu. Tuy nhiên, ở mùa giải trước, giá trị xG của những cú sút họ để thủng lưới là cao nhất giải đấu, lên tới 0,12.

Điều này minh chứng cho sự thật là cấu trúc phòng ngự của Man City đang để thủ thành Ederson đối diện với những cơ hội ghi bàn rõ ràng.

“Việc đối thủ của Man City thực sự vượt qua lớp phòng ngự và có cơ hội đối đầu với thủ môn ở mùa trước trở nên dễ dàng hơn đáng kể. Trong suốt 2 mùa giải trước đó, họ đối mặt 21 cú dứt điểm từ các đường chọc khe và chỉ để lọt lưới 3 bàn. Mùa trước, họ cũng đối mặt với số cú sút tương tự từ các đường chọc khe nhưng để thủng lưới tới 7 bàn”, James Yorke, trưởng bộ phận phân tích của Statsbomb nhận xét.

Mặc dù Man City chưa để thủng lưới từ các tình huống như vậy trong mùa giải này nhưng có thể thấy lỗ hổng ở những đường chuyền dọc theo chiều sân vẫn chưa biến mất.

Hãy cùng phân tích tình huống sau đây từ trận đấu đầu tiên của Man City với Wolverhampton Wanderers. Kyle Walker, Nathan Aké và Benjamin Mendy đều đang dâng cao quá nửa sân để tổ chức Pressing, trong khi trung vệ John Stones sẽ lùi sâu hơn một chút.

Điều này đồng nghĩa với việc tất cả những gì Joao Moutinho cần làm là đặt Daniel Podence vào tình huống một đối một với Ederson bằng một đường chuyền đơn giản vào khoảng trống mênh mông này.

Sự phối hợp không ăn ý giữa 4 hậu vệ lần đầu tiên chơi cùng nhau đã nói lên một vấn đề khác với hàng thủ của Guardiola: Sự thất thường trong những lựa chọn con người.

Mùa trước, Guardiola đã thực hiện tới 144 lần sự thay đổi trong đội hình xuất phát của Man City, nhiều nhất từ trước đến nay trong một mùa giải ở Premier League. Kể từ đầu năm 2020, Pep chỉ mới 2 lần không thay đổi nhân sự hàng phòng ngự từ trận này sang trận tiếp theo.

Trong cuốn tiểu sử về Guardiola, tác giả Guillem Balague từng viết: “Pep đang tìm kiếm một lý tưởng tuyệt đối. Đây thực sự là một nhiệm vụ bất khả thi. Ông ấy không muốn thỏa hiệp với bất kỳ vấn đề nào liên quan đến triết lý bóng đá của mình ”.

Trong suốt sự nghiệp của Guardiola, lý tưởng “không sẵn sàng thỏa hiệp với thời cuộc” luôn là một thế mạnh. Tuy nhiên thật công bằng khi đặt câu hỏi liệu với đội hình hiện tại của Man City, trong hoàn cảnh hiện tại, có thể hưởng lợi từ cách tiếp cận trận đấu linh hoạt hơn hay không?

Tiền vệ Rodri đã trả lời phỏng vấn rất thú vị sau trận thua Leicester về việc triết lý của Guardiola đã tác động đến các cầu thủ của mình như thế nào. “Ông ấy mô tả thứ phòng ngự phản công của Leicester không phải cách đội bóng muốn chơi. Tôi không biết đó là lỗi của chúng tôi hay do sức mạnh của họ nhưng chúng tôi luôn muốn dâng cao sau bàn thứ 2 hay thứ 3. Điều đó khiến chúng tôi mất bóng và thủng lưới”, Rodri nói.

Câu trả lời của Rodri chứa đựng một sự thật về đội bóng của Pep: Man City luôn tiếp cận trận đấu một cách giống nhau bất kể ở tình huống nào trên sân.

Trong các trận thắng của Man City ở mùa giải trước, hiệu số bàn thắng bại dự kiến của họ là dương 30,3 so với dương 13,1 của Liverpool. Tuy nhiên, trong khi Liverpool chỉ mất 5 điểm khi dẫn trước kể từ đầu mùa giải trước và hầu hết trong số đó là những trận đấu thủ tục sau khi đã giành chức vô địch, Man City để mất tới 12 điểm.

Liverpool luôn biết khi nào cần phải thi đấu thật chậm rãi để kết thúc trận đấu. Trong khi đó, đội bóng của Guardiola luôn luôn theo đuổi thứ bóng đá tấn công tổng lực, hướng về phía trước. Điều này đôi khi có lợi nhưng cũng nhiều lần khiến Man City phải trả đắt.

“Những con số ám chỉ rằng Liverpool thực dụng hơn rất nhiều khi họ dẫn trước đối thủ so với Manchester City. Những ý tưởng về bóng đá của Guardiola nghiêm ngặt hơn nhiều so với Klopp. Liverpool đang là bậc thầy trong việc kiểm soát trận đấu. Man City cũng từng như thế nhưng nó đã bị lung lay ở mùa giải trước”, chuyên gia Yorke nói.

Để tìm kiếm giải pháp cho hàng thủ, Man City đã trở lại thị trường chuyển nhượng bằng bản hợp đồng với trung vệ Ruben Dias của Benfica. Guardiola đã mua đến 9 cầu thủ phòng ngự trong nhiệm kỳ của ông tại Man City.

Việc tìm kiếm những cầu thủ có thể củng cố triết lý nền tảng cho thứ bóng đá của Pep đã khiến BLĐ Man City phải tiếp tục chi tiêu dù án phạt công bằng tài chính của UEFA vẫn treo lơ lửng.

Tuy nhiên có một câu hỏi mở rộng hơn nhiều và có thể quyết định liệu Man City có tìm ra cách thoát khỏi tình trạng hiện nay: Đến khi nào Pep Guardiola mới có thể hài lòng và không mua thêm cầu thủ?

Nguồn: The Times

TUẤN HOÀNG - DESIGN: GN