Trong những ngày qua, sau khi Cristiano Ronaldo ghi bàn thứ 759 trong sự nghiệp, cái tên Josef Bican một lần nữa được nhắc đến. Cùng với siêu sao người Bồ Đào Nha, ông là cầu thủ ghi nhiều bàn thắng nhất lịch sử bóng đá thế giới, hơn cả Pele (757 bàn), Romario (745) và Lionel Messi (715). Thật ra số bàn của Bican có thể còn cao hơn, bởi theo cơ quan quốc tế thu thập số liệu thống kê về bóng đá RSSSF, dữ liệu bị thiếu một phần của năm 1952.

Nhưng khoan đã, Bican là ai? Tại sao một người sở hữu thành tích khủng khiếp nhường ấy lại ít được biết đến, thậm chí không nhiều người từng nghe đến cái tên này? Ông ta sống ở thời đại nào và có thực sự xuất sắc đến vậy, hay chỉ là sản phẩm của sự hư cấu?

Không. Không hề có sự hư cấu nào ở đây. Bican chính xác là một huyền thoại vĩ đại. Tiếc rằng thời điểm ông tung hoành trên sân cỏ, thế giới đang quay cuồng trong đại chiến thế giới II và sau đó lại bận bịu giải quyết hậu quả cũng như tái thiết. Cộng thêm việc không chơi ở một cường quốc bóng đá và thiếu sự hỗ trợ của phương tiện truyền thông xã hội, không ngạc nhiên khi Bican rơi vào sự lãng quên.

Bican sinh năm 1953 ở Vienna (Áo), chỉ 1 năm trước khi Thế chiến I bùng nổ. Bố ông, Frantisek, cũng là một cầu thủ bóng đá, bị cuốn vào cuộc chiến. Khi trở về, Frantisek tiếp tục chơi với quả thận có vấn đề, sau đó chết ở tuổi 30.

Một mình nuôi 3 đứa con trong bối cảnh trọng nam khinh nữ, mẹ của Bican quả thực đã rất vất vả. Bican buộc phải ra đời khi còn là cậu bé. May mắn, tài nghệ bóng đá giúp ông có thể đỡ đần bà mẹ. Và điều này cũng giải thích tại sao Bican sớm hình thành thói quen ghi bàn. Nó không chỉ là sở thích, mà là phương tiện để kiếm sống.

Thời khoác áo Hertha Vienna trước tuổi 15, một trong những nhà tài trợ của đội đề nghị trả Bican 1 schilling (đơn vị tiền của Áo) cho mỗi bàn ghi được. Ghi bàn chính là cách để tích cóp tiền, tạo ra những bữa tối no đủ hơn cho cả nhà, không khó hiểu khi Bican đã ghi rất, rất nhiều.

Nhưng bà mẹ của ông không đánh giá cao điều đó. Bị ám ảnh bởi cái chết của người chồng, bà luôn tìm cách ngăn cản Bican chơi bóng. Chuyện kể rằng có lần bà đã nhảy vào sân, đánh một hậu vệ đang cố truy cản con trai mình bằng một chiếc ô.

Với thành tích ghi bàn nổi trội, Bican chuyển đến đội bóng danh tiếng Rapid Vienna dịp sinh nhật thứ 18. Lương của anh ban đầu chỉ 150, rồi lập tức biến thành 600 schilling, cao chưa từng có với một cầu thủ bóng đá, khi ấy chưa được coi là một nghề nghiêm túc.

Những năm tháng thơ ấu chơi bóng bằng chân trần trên khắp hang cùng ngõ hẻm giúp Bican chơi tốt cả hai chân, đồng thời còn đặc biệt nhanh. Các câu chuyện dân gian kể rằng anh có khả năng hoàn thành quãng đường 100m chỉ với 10,8 giây, tức nhanh hơn cả Usain Bolt và bất cứ cầu thủ bóng đá hiện đại nào khác.

4 mùa chơi cho Rapid Vienna, ông ghi 95 bàn sau 76 trận, tức 1,25 bàn mỗi trận. Năm 1935, phản đối phong trào cánh hữu đang phát triển ở Vienna nhằm sáp nhập Áo vào đế chế Đức, Bican chuyển sang Admira Wien, ghi 22 bàn sau 30 trận.

Rồi ông tới Tiệp Khắc định cư và khoác áo SK Slavia Prague để tránh bàn tay của phát xít Đức, đồng thời đoạn tuyệt với nước Áo, nay đã là một phần của đế chế Đức. Vì vậy ông đã bỏ lỡ World Cup 1938, sau khi là ngôi sao của World Cup 1934.

Nhưng gót giày phát xít cũng sớm áp đặt lên đất nước này. Để quên đi thực tại cuộc sống, với nỗi sợ hãi về cái chết, Bican tập trung vào thứ mà ông giỏi nhất: ghi bàn. 13 năm cùng Slavia Prague, ông sở hữu 525 bàn sau 270 trận.

Bình quân 1,9 bàn mỗi trận là cái gì đó siêu thực, mặc dù con số này có thể còn cao hơn nếu một vài số liệu không bị thất lạc vì điều kiện chiến tranh. Bican sẽ khoác áo 3 đội khác trong 7 năm tiếp theo, ghi 115 bàn từ 98 trận, cộng thêm 29 bàn sau 38 lần khoác áo các ĐTQG để hoàn tất gia tài đồ sộ 759 bàn thắng.

Một số nói rằng bóng đá thời xưa ít cạnh tranh và ghi bàn dễ dàng hơn, nhưng tại sao rất ít người thời ấy làm được như Bican? Trước khi qua đời năm 2001 ở tuổi 88 nói: "Một trăm năm trước và một trăm năm sau, các cơ hội ghi bàn không có gì khác biệt. Tôi chỉ đặc biệt ở chỗ, sẽ ghi 5 bàn nếu có 5 cơ hội, và 7 bàn nếu có 7 cơ hội".

Không ai có thể bác lại Bican, khi ông có ít nhất 3 lần ghi 7 bàn trong một trận đấu.

THANH ĐÌNH