Không phải "It's coming home" (Chức vô địch Euro trở về nhà), sau 120 phút cùng loạt sút luân lưu dị nhất lịch sử, Leonardo Bonucci sung sướng tìm đến chiếc máy quay gần nhất để hét to "It's coming Rome" (Chức vô địch Euro đang tới Rome).

Không còn là một tương lai vô định nào nữa, người Italy cuối cùng đã tìm thấy vinh quang của mình theo cách bất ngờ nhất. Tiến đến giải đấu bằng hành trang là một thế hệ đổ nát khi thất bại trong trận playoff tranh vé đến World Cup 2018, đoàn quân của HLV Mancini một lần nữa làm nên kỳ tích khi cả thế giới đều quay lưng với Azzurri.

Món quà bất ngờ từ người Anh

Trước sức ép của hơn 60.000 CĐV tại sân Wembley, tuyển Italy tiếp tục gặp vô vàn khó khăn trước đội chủ nhà khởi đầu chậm nhưng cực kỳ nguy hiểm. Ngay sau một pha dàn xếp đá phạt góc hỏng ăn, người Anh phản công sắc sảo và kết thúc là bóng nằm gọn trong lưới thủ môn Donnarumma.

Đội bóng thiên thanh lần đầu tiên bị dẫn trước tại Euro năm nay và cũng là bàn thắng nhanh nhất lịch sử giải đấu ở 1 phút và 47 giây. Nó như gáo nước lạnh dập tắt sự hưng phấn của người Italy trước đó khi họ nhanh chóng khởi đầu trận đấu bằng thói quen cầm bóng chủ động.

Ở phía bên kia chiến tuyến, thầy trò HLV Gareth Southgate như được tiếp thêm một liều doping cực mạnh. Tuyển Anh tạo ra một thế trận hoàn hảo và bịt kín mọi không gian chơi bóng quen thuộc từ 2/3 sân đối phương của Italy.

Cặp tiền vệ trung tâm Phillips - Rice bỗng có 45 phút đầu tiên thi đấu như lên đồng, khi liên tiếp cắt bóng và bẻ gãy mọi đợt lên bóng từ trung lộ của đoàn quân áo xanh. Bên phía Italy, bộ đôi Jorginho - Verratti cũng gặp vô vàn khó khăn khi liên tục bị Kane hay Sterling áp sát và không cho phép họ có không gian xử lý quả bóng.

Những pha đan bóng và xẻ nách hàng thủ của Azzurri cũng không mấy hiệu quả khi sơ đồ 3 hậu vệ của tuyển Anh hoạt động rất tốt. Hầu hết mọi tình huống tấn công có nét từ Italy trong hiệp một chỉ đến từ những nỗ lực cá nhân của Federico Chiesa.

Tưởng chừng một thế trận sẽ còn bế tắc hơn đang chờ đón HLV Roberto Mancini trong hiệp hai thì bất ngờ tuyển Anh lại "tự bắn vào chân mình". Sự cầu toàn từ HLV Southgate hóa ra lại là điểm mấu chốt dẫn đến việc Italy tìm lại được nhịp độ thi đấu vốn có.

Khác với thế trận tranh chấp quyết liệt từ giữa sân và tổ chức phản công nhanh, "Tam sư" lùi hẳn đội hình về bảo vệ cầu môn trong phần còn lại của thời gian thi đấu chính thức. Không còn là 3 lớp phòng ngự trong sơ đồ 3-4-3 như xuất phát, tuyển Anh có phần chuyển sang sơ đồ có đến 5 hậu vệ và rút những ngòi nổ như Sterling hay Kane về trước vòng cấm phòng ngự.

Từ thế bị động, Italy bỗng được tuyển Anh "tặng" cho món quà là khu vực chơi bóng thoải mái từ giữa sân đến vòng cấm của thủ môn Pickford. Với quyền kiểm soát bóng lên tới hơn 80%, cặp tiền vệ điều tiết nhịp độ Jorginho và Verratti thoải mái có đủ không gian cũng như thời gian để xử lý quả bóng sao cho ưng ý nhất. Người Italy lại trở về với hình dạng lối chơi là những bài đánh dồn dập và tạo ra sức ép khủng khiếp lên đối thủ.

Bàn thắng đến với Italy chỉ là chuyện sớm muộn và cuối cùng họ đã xuyên thủng được lớp phòng ngự dày đặc của tuyển Anh bằng thứ vũ khí đáng sợ nhất tại giải đấu năm nay: Những tình huống cố định.

Chẳng ai ngờ một cầu thủ chỉ có chiều cao khiêm tốn 1m65 như Marco Verratti lại có thể đánh đầu trong tình huống đá phạt góc. Sự chủ quan ấy đã khiến "Tam sư" trả giá, khi thể hình nhỏ con lại giúp Verratti luồn lách rất tốt và đánh đầu dội cột, tạo ra sự hỗn loạn vừa đủ cho Leonardo Bonucci đá bồi gỡ hòa.

Bản lĩnh Italy lên tiếng

Nhận ra sai lầm của mình, HLV Southgate chỉ đạo các học trò dâng cao và tạo ra sức ép trở lại với Italy. Tuy nhiên, khoảng thời gian còn lại là không đủ để người Anh sửa sai, trong một thế trận mà lẽ ra họ phải làm chủ từ sớm.

30 phút hiệp phụ chứng kiến một hình ảnh Italy lầm lỳ và chắc chắn trong phòng ngự, thứ đặc sản của "đất nước hình chiếc ủng". Jack Grealish, Sterling hay Kane liên tục có bóng ở những khu vực nguy hiểm trong vòng cấm, nhưng đều bị cặp trung vệ lão luyện Bonucci - Chiellini hóa giải thành công.

Khi trọng tài Bjorn Kuipers nổi còi kết thúc 120 phút thi đấu và trận đấu phải bước vào loạt sút luân lưu định mệnh, phần đông NHM Italy đã mừng thầm. Họ vừa chấm dứt chuỗi thua trên chấm 11 mét tại hai kỳ Euro gần nhất bằng chiến thắng thuyết phục trước Tây Ban Nha ở trận bán kết. Trong khi đó, chấm phạt đền luôn là "nỗi đau" đeo bám NHM nước Anh.

Lần gần nhất Anh và Italy gặp nhau tại một kỳ Euro, trận đấu cũng phải giải quyết trên chấm phạt đền, với phần thắng nghiêng về Azzurri. Như định mệnh sắp đặt, loạt sút luân lưu của 9 năm sau lại có nhiều sự trùng hợp đến kinh ngạc.

Italy vẫn là đội được quyền đá đầu tiên và thực hiện thành công. Người Anh sau đó gỡ hòa và đến loạt sút thứ hai, Andrea Belotti không thể chiến thắng thủ môn Jordan Pickford. "Tam sư" sau đó vượt lên dẫn trước 2-1 nhờ cú sút hiểm hóc của Maguire.

Cũng giống thế hệ của những Rooney, Gerrard hay John Terry ngày xưa, tuyển Anh đá hỏng ăn cả hai cú sút tiếp theo. Thủ môn Pickford cố xoay chuyển định mệnh khi cản phá cú sút quyết định từ Jorginho, nhưng người đồng nghiệp Gianluigi Donnarumma cũng xuất sắc không kém khi cản phá cú sút của Saka, đem về chiếc cúp cho Italy.

Một kết quả có phần nghiệt ngã với người Anh và cả HLV Southgate khi sau 25 năm, ông lại phải bất lực nhìn đội tuyển của mình thất bại trên chấm luân lưu. Nhưng âu cũng là một kết quả xứng đáng cho Italy, một tập thể đã cùng nhau đi lên từ đống tro tàn của thế hệ cũ.

Tuấn Hoàng