Không ai buộc phải bất biến mãi mãi. Chúng ta phải học, cũng như rượu vang để lâu sẽ ngon hơn, để trở thành một người tốt hơn chính chúng ta ngày hôm qua. Chúng ta vẫn thường tán dương ý kiến này. Nhưng khi rốt cuộc ta bắt đầu phát triển bản than, thì điều kỳ lạ lại xảy ra – những người đã từng ủng hộ bạn lại tỏ ra e dè hoặc có vẻ bi quan trước những thay đổi mà bạn đang tạo ra.

Tại sao lại như vậy?

Nghiên cứu của Lydia Emery từ Đại học Northwestern có thể mang lại cho bạn câu trả lời. Qua một số nghiên cứu, các đối tượng tham gia nghĩ về những thay đổi của vợ/chồng mình. Họ chỉ ra mức độ ủng hộ hoặc chống đối họ nhận được với những thay đổi đó. Các nhà nghiên cứu cũng yêu cầu họ tự đánh giá mức độ rõ ràng của sự tự ý thức về bản than mình.

Kết quả cho thấy, khi người ta ít biết rõ về sự tự ý thức ở bản thân, họ thường không ủng hộ những thay đổi ở vợ/chồng mình. Theo các nhà nghiên cứu, đó là bởi họ lo rằng những thay đổi ở vợ/chồng mình cũng đồng nghĩa với việc chính họ cũng cần phải thay đổi. Nếu không có sự tự nhận thức rõ ràng mình là người thế nào, họ rất dễ bị lung lay và không biết vợ/chồng mình sẽ nhìn nhận mình khác đi ra sao.

Trong khi nghiên cứu này tập trung vào các mối quan hệ tình cảm, ta cũng có thể liên hệ và hiểu rằng kết quả tương tự cũng có thể xảy ra với bất kỳ ai bạn cảm thấy gần gũi, trong đó có người thân, người giúp đỡ bạn hoặc những đồng nghiệp mà bạn gắn bó. Bản năng của con người là níu giữ sự quen thuộc đến một mức độ nào đó, và bởi chúng ta thường dựa trên đánh giá bên ngoài để hình thành và khẳng định nhận thức về bản thân mình, nên bạn có thể sẽ hơi e dè khi thấy những người bạn coi là nền tảng của mình chuẩn bị thay đổi. Chúng ta phải đối mặt với câu hỏi liệu những thay đổi đó có tác động đến tương lai của mình, hoặc tệ hơn, phá vỡ mối liên hệ với người rất quan trọng với chúng ta hay không.

Vì thế không phải là người ta không quan tâm đến những gì bạn sắp làm. Trên thực tế, có thể họ thực sự muốn bạn đạt được mục tiêu của mình. Có điều họ cần biết mình sẽ là ai khi không có bạn bên cạnh. Bạn có thể giúp họ trả lời bằng cách:

• Khuyến khích họ trải nghiệm những cái mới mẻ

• Hỏi ý kiến của họ

• Hỏi xem họ muốn gì hoặc trân trọng cái gì

• Giúp họ thu thập thông tin và nguồn lực để khám phá mọi sở thích và mối quan tâm của họ

• Khéo léo chỉ ra điểm mạnh và điểm yếu của họ một cách tích cực

• Kết nối họ với những người mới

• Lùi lại một chút để họ có thể tự chủ

• Khuyến khích họ thử lại sau khi đã mắc sai lầm

• Dành thời gian lắng nghe về những trải nghiệm sâu kín khiến họ sợ hãi và rụt rè

Bạn càng giúp họ tạo dựng bản thân, thì họ càng tin tưởng vào bản thân mình. Và khi điều đó xảy ra, bạn sẽ thấy sự ủng hộ mà họ dành cho sự phát triển của chính bản thân bạn cũng tăng lên.

Đinh Vân