Dù kỳ thi tốt nghiệp THPT Quốc gia năm học 2021 - 2022 đã kết thúc nhưng những câu chuyện quanh đề thi, bài làm, đặc biệt là môn Văn vẫn nhận được sự quan tâm của đông đảo bạn trẻ. 

Chẳng hạn như bài văn đạt điểm 10 năm nay của chàng trai xứ Quảng - Đặng Văn Quang; tranh luận gay gắt xung quanh bài phân tích Sóng của nam sinh thủ khoa khối D14 năm ngoái, hay mới đây, cư dân mạng lại truyền tay nhau một đề thi môn Văn tốt nghiệp THPT năm học 1998 - 1999.

Theo đó, đề thi môn Văn đưa ra hai lựa chọn cho thí sinh với tổng điểm đều là 10, thời gian làm bài cùng 150 phút. 

ĐỀ 1 (10 điểm) gồm 2 phần. Phần 1 (2 điểm) về nhà văn M. Gorki: Trong tiếng Nga, gorki có nghĩa là cay đắng. Bằng hiểu biết về cuộc đời của M.Gorki (1868 - 1936), anh (chị) hãy giải thích vì sao nhà văn lại lấy bút danh như thế? Những tác phẩm nào của M. Gorki giúp ta hiểu thêm về điều đó?

Phần 2 (8 điểm) phân tích đoạn thơ trong bài thơ Đất nước (Nguyễn Đình Thi), đồng thời yêu cầu liên hệ với một số tác phẩm thơ giai đoạn 1945 - 1975 để thấy đất nước luôn là đề tài dồi dào của thơ ca.

ĐỀ 2 (10 điểm) rơi vào tác phẩm Đôi mắt (Nam Cao) với yêu cầu phân tích cách nhìn, thái độ đối với người nông dân và cuộc kháng chiến của hai nhân vật Hoàng và Độ. Từ đó rút ra ý nghĩa tư tưởng của tác phẩm này.

Có thể thấy, đề thi môn Ngữ văn tương đối bao quát, bám sát chương trình sách giáo khoa, không tăng cường câu hỏi mở, gắn liền thực tiễn nhưng vẫn có đầy đủ các mức độ nhận thức, có tính phân loại học sinh từ căn bản đến phức tạp. 

Phần 1 của câu hỏi 1 về nhà văn M. Gorki đòi hỏi thí sinh muốn làm bài đạt điểm cao không những học tác phẩm mà phải học cả cuộc đời tác giả để có những liên hệ, phân tích hợp lý. Các câu hỏi chính ngoài tác phẩm được yêu cầu phân tích cũng đòi hỏi thí sinh phải có nền kiến thức văn học tốt, nắm bắt được các tác phẩm khác để nội dung bài đầy đủ, có chiều sâu. 

Đề thi này được nhiều bạn trẻ chia sẻ trên mạng xã hội và nhận về nhiều sự yêu thích: "Quào năm này bố mình thi tốt nghiệp nè, đỉnh ghê, đề như thi học sinh giỏi"; "Đề hay thật, thích kiểu đề này, vậy mới đánh giá được khả năng cảm thụ văn học của học sinh"; "Đề này xịn thực sự vậy mới nói bậc cha chú ngày xưa giỏi là giỏi thực sự luôn"; "Đề hay quá, đánh giá đúng năng lực và kiến thức của thí sinh, cả văn học Việt Nam lẫn văn học nước ngoài"...

Những người lớn đọc xong đề Văn cũ thì nhớ về cuối những năm 1990 và đầu những năm 2000, khi kỳ thi tốt nghiệp THPT (lúc ấy gọi là thi tú tài) là nỗi lo hàng đầu của hầu hết học sinh, bởi những năm ấy, tỉ lệ rớt tốt nghiệp khá nhiều. Cho nên, đa phần học sinh cố gắng kiếm cho được "tấm vé tốt nghiệp" rồi mới tính "tấm vé ĐH".

Qua không gian hồi tưởng ấy, người ta lại ao ước thêm một lần nữa được khoác lên mình chiếc áo trắng đồng phục, trải nghiệm cảm giác đi thi đại học, được hý hoáy giải đề và ra về trong vòng tay chào đón của mẹ cha.

Còn bạn thì sao, nếu là một thí sinh dự thi trong kỳ thi tốt nghiệp THPT toàn quốc năm nay, bạn sẽ "vote" cho đề Văn này chứ?

Hiểu Đan