(Tổ Quốc) - Nhiều phụ huynh tin rằng: "Thà vẽ đường cho hươu chạy, còn hơn để hươu chạy lạc đường". Tuy nhiên, trên thực tế chính những người vẽ đường lại chưa sẵn sàng, cởi mở, còn lúng túng và thiếu kỹ năng.
Làm gì khi con xem phim "đen"?; Làm gì khi con có hành động "quá trớn" với người khác?... Có biết bao nhiêu câu hỏi từ những người làm cha, làm mẹ khi có con bước vào tuổi dậy thì.
Tự trong lòng mình, những đứa trẻ tuổi dậy thì chắc chắn cũng muốn có một nơi tin tưởng để tâm sự, giãi bày, để hỏi han, xin tư vấn. Thế nhưng, khoảng cách thế hệ, quan điểm cố hữu rằng giới tính là lĩnh vực cấm kỵ... vẫn như một bức tường ngăn cách giữa bố mẹ và con cái.
Là tác giả nhiều đầu sách thiếu nhi nổi tiếng, đồng thời là mẹ của ba cô con gái xinh xắn, hot mom Tô Hồng Vân đã có những chia sẻ về những vấn đề luôn được cho là nhạy cảm này.
Hot mom Tô Hồng Vân.
- Chị bắt đầu nói với con về các vấn đề giới tính khi nào?
Khi nói đến "vấn đề giới tính", không chỉ riêng vấn đề quan hệ tình dục mà nên bắt đầu ngay từ việc con mặc tã thế nào, ngồi bô ra sao, gọi tên các bộ phận sinh dục như thế nào. An toàn về giới tính không chỉ là chọn bao cao su hay thuốc ngừa thai, mà ngay cả việc chào hỏi, những cái ôm, những cái vuốt ve nào khiến con không thoải mái.
Và khi hiểu đúng điều này, có lẽ ba mẹ sẽ đồng ý với Vân, và hiểu hơn khi Vân trả lời: Vân trao đổi các thông tin về giới tính với con ngay từ những năm đầu đời.
- Có cùng "nền tảng văn hoá" với các ông bố bà mẹ ngày nay, chị có gặp trở ngại khi nói chuyện về vấn đề luôn được coi là nhạy cảm này?
Chắc chắn là có! Hãy làm một bài kiểm tra nho nhỏ: Bạn hãy hình dung con đang ở trước mặt mình, hãy nói những từ như "quan hệ tình dục", "thủ dâm", "dương vật" hay "âm đạo". Vân đã từng cảm thấy mặt đỏ bừng khi nhắc đến những từ này, chưa cần là trước mặt con.
Và trạng thái "thoải mái hoàn toàn" có lẽ sẽ không bao giờ có được với các ông bố bà mẹ. Sử dụng "gương mặt lạnh" (poker face) đôi khi sẽ là phương án duy nhất! Bất kể bạn có ngại ngùng hay sốt ruột cỡ nào, một giọng nói và gương mặt bình thản sẽ là điều đầu tiên bạn cần khi trao đổi với con.
Chị Vân luôn trò chuyện cùng con như những người bạn.
- Việc giáo dục giới tính cho con gái theo chị khác gì so với con trai?
Vân nghĩ là cho dù con có thuộc giới tính nào thì việc trao đổi về giới tính với con cũng không tách rời khỏi nền tảng chính là khả năng đối thoại giữa bố mẹ và con. Nếu những chuyện "bình thường" hàng ngày mà các thành viên trong gia đình không có thói quen chia sẻ với nhau thì khi chạm đến những chủ đề khó nói hơn sẽ lại càng khó vượt qua rào cản.
Nếu những chuyện "bình thường" hàng ngày mà các thành viên trong gia đình không có thói quen chia sẻ với nhau thì khi chạm đến những chủ đề khó nói hơn sẽ lại càng khó vượt qua rào cản.
Bên cạnh đó, đối với thế hệ bố mẹ, giới tính luôn được khoanh vùng là "chủ đề nhạy cảm" chính điều này đã khiến người muốn chủ động trò chuyện và hướng dẫn (là bố mẹ) cảm thấy "nặng nề", người tiếp nhận chắc khó tránh được sự ngượng ngùng và sẽ căng thẳng không kém. "Tế nhị" phải là điều LUÔN CÓ trong mọi chủ đề trao đổi giữa bố mẹ và con, còn "giới tính" thì cần được nhìn nhận như một chủ đề "bình thường", không có cấm kỵ.
- Hiện nay tình trạng học sinh trung học ôm ấp hôn hít nơi công cộng, cả trong lớp, trước cổng trường... khá phổ biến. Chị nghĩ sao về trường hợp này và nếu là con chị, chị sẽ ứng xử ra sao?
Vân nghĩ các chuẩn mực cần có sự RÕ RÀNG về định nghĩa và cấp độ. Và luôn nhớ 1 quy tắc nói chuyện có thể áp dụng thành công cho mọi lứa tuổi: Nói về điều NÊN LÀM chứ không phải điều bị cấm đoán.
Quy tắc nói chuyện có thể áp dụng thành công cho mọi lứa tuổi: Nói về điều NÊN LÀM chứ không phải điều bị cấm đoán.
Tưởng tượng một câu "mắng vào không trung" như: "Con nít mới lớn ra đường đừng có ôm ấp nghe chưa!" - "hàng rào cá tính tuổi teen" sẽ chỉ thấy mình bị cấm đoán và tò mò về cảm giác được ôm ấp. Câu chuyện thay thế có thể là: "Ở nơi cộng cộng, với văn hoá Á Đông của mình, một cái nắm tay hay thơm nhẹ vào má là cách thể hiện tình cảm phù hợp".
Bản thân Vân vẫn nói chuyện rất cởi mở với con, chẳng hạn, Vân đã từng hỏi các bé: "Trong nội quy của trường có cấm thể hiện tình cảm nơi công cộng, thế các bạn đang quen nhau mà muốn hôn nhau thì sao con? Nếu phải vào toilet hôn nhau thì chẳng thơ mộng gì cả nhỉ?".
Câu trả lời mà Vân nhận được là "Ôi khôngggg, ai lại vào toilet, học sinh tụi con biết hết khu vực nào ở trường có camera, khu vực nào thầy cô hay đi kiểm tra á mẹ!". Nếu ở khoảnh khắc nghe xong câu trả lời này, một ông bố/bà mẹ có thể cười xoà và hỏi chuyện tiếp, thì bạn có thể, ít nhất, yên tâm được là nếu con bạn có bạn trai/bạn gái thì bé sẽ không ngại "tám" với bạn về các chủ đề giới tính.
- Phụ huynh nào cũng cho rằng cần ngăn cấm con tiếp cận các loại phim ảnh không phù hợp, tuy nhiên trong thời đại công nghệ như hiện nay, liệu đây có phải là một mong muốn không thực tế?
Phim ảnh 18 ở tuổi dậy thì hay những nội dung hoạt hình không phù hợp ở lứa tuổi mầm non/tiểu học có cùng gốc rễ vấn đề: Không phải là ngăn cấm con thế nào cho triệt để; câu hỏi đúng là làm sao để con có thể đưa ra lựa chọn đúng đắn và phù hợp nhất với chính bản thân con.
"Vân nghĩ rằng không thể cấm các em vì chúng ta không thể lúc nào cũng có mặt bên cạnh để giám sát".
Riêng Vân nghĩ rằng không thể cấm các em vì chúng ta không thể lúc nào cũng có mặt bên cạnh để giám sát. Những phim ảnh đó, cùng với sự phát triển của điện thoại thông minh, ipad, wifi khắp hang cùng ngõ hẻm khiêu khích sự tò mò của lứa tuổi mới lớn, làm sao cấm?
Điều mà các bạn trẻ đã muốn giấu, xác suất bố mẹ phát hiện được chắc không cao. Cấm, có nghĩa là buộc con thực hiện lén lút (nếu con có ý định thử). Thay vì cấm, các em cần sự hướng dẫn tìm tòi kiến thức về giới tính dưới góc độ khoa học và trải nghiệm nghiêm túc của người lớn.
- Một cách thẳng thắn, chị đã từng nói với con về quan hệ tình dục?
Vân chọn cung cấp đủ thông tin cho con, từ những thông tin cơ bản nhất như luật pháp quy định độ tuổi thế nào, các biện pháp tránh thai là gì... đến những thông tin có liên quan như không gian quan hệ tình dục thế nào là an toàn, làm sao để đảm bảo nơi đó không bị quay lén...
Vân cũng chia sẻ góc nhìn của bản thân với con, rằng đối với ba mẹ, ngay cả khi con đủ tuổi về mặt luật pháp, ba mẹ vẫn cảm thấy quá sớm để con có quan hệ tình dục, tuy nhiên, độ tuổi không quan trọng bằng trải nghiệm!
Lần quan hệ tình dục đầu tiên nên là điều mà con cảm thấy "đáng ghi nhớ" khi nghĩ về, và để đạt được điều đó, con cần biết mình đang làm gì, cần yên tâm về sự an toàn của con, cả về thể chất và không gian, cần cảm thấy tự tin về bản thân, phải thấy mình đang được trân trọng.
Lần quan hệ tình dục đầu tiên nên là điều mà con cảm thấy "đáng ghi nhớ" khi nghĩ về, và để đạt được điều đó, con cần biết mình đang làm gì, cần yên tâm về sự an toàn của con, cả về thể chất và không gian, cần cảm thấy tự tin về bản thân, phải thấy mình đang được trân trọng.
Cung cấp đủ kiến thức cho con và góc nhìn của ba mẹ rồi, Vân sẽ tin tưởng vào quyết định con đưa ra. Vân chỉ cần con luôn hiểu rằng, nếu đó là một trải nghiệm hạnh phúc, mẹ mong sẽ được con chia sẻ, nếu trải nghiệm chưa như ý hoặc con có bất kỳ lo lắng gì về hậu quả, mẹ cũng sẽ là người con hoàn toàn có thể chạy lại cậy nhờ mà không bị phán xét.
Hạ Uyên