Chỉ còn 1 ngày nữa, năm cũ sẽ qua đi nhường chỗ cho năm 2021 mang nhiều hi vọng. Với những gì đã diễn ra trong một năm đầy biến động, 2020 rồi sẽ được nhiều thế hệ người Việt nhắc tới với những ký ức buồn của sự mất mát. Thế nhưng, trong những thời khắc khó khăn nhất, năm 2020 vẫn có những điểm sáng đầy tự hào với loạt thành tựu giúp cái tên Việt Nam một lần nữa khiến cả thế giới phải chú ý.

Điểm sáng kiểm soát đại dịch COVID-19 của thế giới

Đã một năm kể từ khi ca bệnh đầu tiên được phát hiện, đến nay "bóng ma" COVID-19 vẫn đang bao trùm thế giới. Cho tới tận những ngày cuối cùng của năm 2020, châu Âu, châu Mỹ và nhiều khu vực khác trên thế giới vẫn đang "khốn khổ" vì đại dịch này, số ca mắc mới và số người tử vong tăng cao không ngừng. Trong bối cảnh tăm tối đó, Việt Nam trở thành điểm sáng với việc kiểm soát thành công dịch bệnh trên nhiều phương diện: Bảo vệ sức khỏe, tính mạng của người dân và duy trì ổn định phát triển kinh tế - xã hội.

Cho đến nay, dịch COVID-19 tại nước ta đã trải qua 2 giai đoạn với 4 đợt dịch. Giai đoạn đầu đánh dấu bằng việc phát hiện ca bệnh đầu tiên vào ngày 23/1. Sau đó là "làn sóng" các ca bệnh về nước từ Vũ Hán (Trung Quốc) và người nhập cảnh, trở về từ các khu vực có dịch. Tâm điểm của dịch bệnh trong giai đoạn một là Hà Nội và các tỉnh thành phía Bắc. Giai đoạn 2 được ghi nhận từ cuối tháng 7 đến nay với các trường hợp mắc mới tại Đà Nẵng, TP.HCM và một số tỉnh thành phố khác.

Tính đến sáng 30/12, Việt Nam ghi nhận tổng cộng 1.454 ca mắc COVID-19, trong đó 693 ca lây nhiễm trong nước; từ ngày 25/7 đến nay có 563 ca mắc mới; 35 người tử vong và 1319 ca được chữa khỏi. Trong khi đó thế giới ghi nhận hơn 81,2 triệu người mắc và hơn 1,77 triệu người tử vong vì COVID-19.

Trải qua 4 đợt dịch, Việt Nam đã đối mặt với tình huống dịch lây lan trong cộng đồng, đặc biệt là ở Đà Nẵng vào cuối tháng 7 với hàng loạt ca bệnh lây lan đặc biệt phức tạp trong bệnh viện rồi tỏa đi các địa phương khác.

Tuy nhiên, với tinh thần "chống dịch như chống giặc", dù ở bất cứ hoàn cảnh nào, dù khó khăn đến đâu, Việt Nam cũng đều nhanh chóng vào cuộc, triển khai sớm và chủ động các biện pháp chống dịch kiên định, xuyên suốt: Ngăn chặn - Phát hiện - Cách ly - Khoanh vùng - Dập dịch; từ đó kiểm soát được sự lây lan của COVID-19. Chính phủ cũng chấp nhận thiệt hại một phần về kinh tế để đổi lấy an toàn sức khỏe, tính mạng cho người dân, hạn chế tối đa tử vong do dịch bệnh.

Bên cạnh những nỗ lực từ cả hệ thống chính trị, thành công trong công tác kiểm soát đại dịch COVID-19 còn đến từ sự đồng thuận, tin tưởng và ủng hộ tích cực từ người dân cả nước. Mỗi khi xuất hiện ca mắc mới, cả thôn làng, khu phố đều nhất loạt tự giác tuân thủ, thực hiện nghiêm việc cách ly nhằm góp phần cô lập nguồn bệnh, tránh để dịch bệnh lây lan ra cộng đồng. Trải qua nhiều đợt dịch, người Việt giờ đây cũng đã quen với việc thực hành thông điệp 5K, đeo khẩu trang, rửa tay sát khuẩn thường xuyên...

Bên cạnh những dấu ấn trong công tác kiểm soát và điều trị với những ca bệnh "siêu khó" được điều trị thành công, Việt Nam còn có những thành tựu khác trong nghiên cứu được cả thế giới ghi nhận. Ngay trong giai đoạn đầu tiên của dịch bệnh vào tháng 2, Việt Nam đã thanh công trong việc phân lập virus SARS-CoV-2 - tiền đề quan trọng cho việc nghiên cứu vaccine. Tới cuối tháng 12, Việt Nam đã bắt đầu thử nghiệm vaccine COVID-19 trên người.

Tách rời cặp song sinh dính liền vùng chậu Trúc Nhi - Diệu Nhi

2020 là một năm đáng nhớ với nhiều thành tựu nổi bật trong lĩnh vực y học. 

Ngày 15/7, sau 12 giờ phẫu thuật, gần 100 bác sĩ, nhân viên y tế từ các bệnh viện hàng đầu tại TP.HCM đã phối hợp phẫu thuật tách rời thành công cặp song sinh dính liền vùng chậu cực kỳ hiếm gặp trên thế giới. Đây là ca mổ phức tạp thứ 2 mà ngành y tế TP.HCM thực hiện sau ca mổ Việt - Đức 32 năm trước.

"Các bác sĩ xin phép đấng tạo hóa để khai sinh ra hai con một lần nữa với hình hài nguyên vẹn, trả lại cho hai con một cuộc đời lành lặn như bao đứa trẻ khác" - bác sĩ Trương Quang Định, Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng TP.HCM đã viết trên trang cá nhân trước khi bước vào ca phẫu thuật "định mệnh".

Sự thành công của ca phẫu thuật không chỉ là hạnh phúc vô bờ bến đối với cha mẹ, gia đình của 2 bé Trúc Nhi - Diệu Nhi mà còn là niềm vui và cả tự hào với đông đảo người dân trên cả nước, những người đã dõi theo hành trình tách rời của 2 bé trong suốt một thời gian dài. 

Sau ca phẫu thuật, Trúc Nhi và Diệu Nhi hồi phục nhanh chóng, sức khỏe ổn định. Hai bé xuất hiện trước truyền thông vào thời điểm đó với nụ cười tươi và đôi mắt sáng! Ngày 24/12 vừa qua, 2 bé cùng nhau đón Giáng sinh đầu đời sau khi tách rời ấm áp bên cha mẹ.

Thời điểm 2 bé xuất viện vào sáng 7/10, niềm vui cũng đến với bệnh viện Nhi đồng TP.HCM và ekip thực hiện phẫu thuật với việc được công nhân Kỷ lục Việt Nam cho "Ca đại phẫu thuật phức tạp với đội ngũ y, bác sĩ tham gia nhiều nhất Việt Nam để mổ tách dính vùng bụng chậu cho cặp song sinh".

Tổ chức Kỷ lục Việt Nam cũng trao huy hiệu cá nhân cho 3 bác sĩ tham gia trực tiếp ca mổ, gồm TS Trương Quang Định - giám đốc Bệnh viện Nhi đồng TP.HCM, BS Phan Văn Tiếp (khoa chấn thương - chỉnh hình) Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á và BS Tạ Thúy Hằng - trưởng khoa phẫu thuật - gây mê hồi sức Bệnh viện Nhi đồng TP.HCM.

Kỳ tích ghép bàn tay từ người cho sống đầu tiên trên thế giới

"9h ngày 28 Tết, tôi tỉnh dậy và nhìn thấy đôi bàn tay mới của mình, cảm giác như đang mơ. Tôi nhắm mắt lại, mở ra lần nữa để xác thực mình tỉnh táo. Một lần nữa, tôi lại có đủ cả 2 bàn tay", anh Phạm Văn Vương (31 tuổi, Thanh Trì, Hà Nội) xúc động nhớ lại.

Anh Vương là người được ghép tay thành công tại Bệnh viện Trung ương quân đội 108, được công bố vào ngày 24/2. Ca phẫu thuật thành công của anh Vương là ca ghép chi thể đầu tiên ở khu vực Đông Nam Á đồng thời cũng là ca ghép chi thể đầu tiên trên thế giới lấy từ người cho sống. 

Trước đó, năm 2016, trong quá trình lao động, anh Vương bị tai nạn do máy đột dập khiến toàn bộ 1/3 dưới cẳng tay và bàn tay trái gây dập nát, biến dạng hoàn toàn. Anh Vương đã được đưa đến Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cấp cứu. Do vết thương quá nặng, không còn khả năng bảo tồn nên các bác sĩ đã buộc phải chỉ địch cắt cụt 1/3 dưới cẳng tay anh Vương.

Sau 2 tuần điều trị, anh Vương được xuất viện với vết thương mỏm cụt liền sẹo, tuy nhiên nỗi đau tinh thần khi mất đi bàn tay khi tuổi đời quá trẻ mới thực sự ám ảnh anh. Cuộc sống của người đàn ông khi đó mới 27 tuổi hoàn toàn thay đổi với những khó khăn chồng chất trong sinh hoạt hàng ngày.

Nuôi hi vọng mong manh rằng một ngày nào đó phép màu sẽ xảy đến, thời điểm ra viện, anh Vương đăng ký vào danh sách chờ hiến chi thể. Ngày 20/1/2020, sau 4 năm ròng chờ đợi, phép mầu cuối cùng cũng đến với anh Vương từ cuộc điện thoại của Giáo sư Nguyễn Thế Hoàng - Phó giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 thông báo có người đồng ý hiến chi.

Bàn tay được hiến tặng như một nghĩa cư cao đẹp của một người đàn ông 51 không may bị tai nạn đè ép lên cánh tay trái.

Ca phẫu thuật cực khó sau đó thành công tốt đẹp, sau 4 tháng điều trị, anh Vương phục hồi rất tốt và được cho điều trị ngoại trú. Ngày trở về, cũng là lúc vợ anh chuẩn bị sinh đứa con thứ 2. Đón vợ mới sinh từ bệnh viện về nhà, lần đầu tiên sau 4 năm, anh Vương được ôm con vào lòng bằng đôi bàn tay lành lặn. 

GS Mai Hồng Bàng, Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, trồng nối chi thể đứt rời là kỹ thuật được thực hiện thường quy từ thập kỷ 80 của thế kỷ trước và cho đến nay, bệnh viện là một trung tâm y học hàng đầu về lĩnh vực này đã thực hiện thành công hàng chục nghìn ca tại bệnh viện. Những "cánh tay, cẳng tay, bàn tay, ngón tay" bị đứt rời có thể nối lại được trong vòng từ 5-8 giờ với kết quả chức năng thuận lợi nếu như bệnh nhân được chuyển đến bệnh viện kịp thời.

Trồng lại chi thể đứt rời ứng dụng kỹ thuật vi phẫu là một kỹ thuật rất khó, phức tạp, là đỉnh cao của phẫu thuật tạo hình và vi phẫu tuật mạch máu thần kinh. Trồng lại chi thể đứt rời tự thân ứng dụng kỹ thuật vi phẫu đã được Bệnh viện Trung ương quân đội 108 chuyển giao kỹ thuật cho nhiều bệnh viện khác trong cả nước và cho đến nay đã có nhiều bệnh viện thực hiện được phẫu thuật này.

Rất may mắn là hai bệnh nhân trên có nhiều điểm tương đồng từ nhóm máu đến hệ thống miễn dịch, bởi vậy ca phẫu thuật đã diễn ra thành công.

Theo thông tin từ Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, từ năm 1998 đến nay, mới chỉ có khoảng 89 ca ghép chi thể trên thế giới được thông báo trong y văn quốc tế. Tại các nước Đông Nam Á, cho đến nay, chưa có một ca ghép chi thể đồng loại nào được thông báo trong y văn thế giới, và đây là ca đầu tiên trên thế giới được tiến hành ngay tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.

GDP tăng trưởng trong bối cảnh kinh tế toàn cầu suy thoái nghiêm trọng

Năm 2020 chứng kiến sự suy thoái nghiêm trọng của kinh tế toàn cầu dưới ảnh hưởng của đại dịch COVID-19. Trong bối cảnh tăm tối ấy, Việt Nam nổi lên là một trong số ít quốc gia có tốc độ tăng trưởng GDP từ 2-3%. 

Trong năm 2020, Việt Nam có mức xuất siêu kỷ lục hơn 20 tỷ USD; thu hút 2.500 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài với tổng số vốn đăng ký đạt gần 15 tỷ USD. Khoảng 180 nghìn doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động, tăng 0,9% so với năm trước. Giải ngân vốn đầu tư công tăng mạnh nhất trong giai đoạn 2011-2020, đạt hơn 90%...

Đây là thành quả nỗ lực của cả hệ thống chính trị, các thành phần kinh tế trong thực hiện mục tiêu kép "vừa phòng chống dịch, vừa phát triển kinh tế" và của việc Việt Nam gia nhập các Hiệp định Thương mại tự do thế hệ mới, trong đó nổi bật là Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA) có hiệu lực từ ngày 1/8.

Bảo Châu