"Ông Ba mươi" trong văn hóa Việt Nam

Việt Nam và nhiều nước châu Á đã chính thức bước sang năm mới Nhâm Dần 2022, năm mà hình tượng “Chúa tể sơn lâm” sẽ gắn bó với mỗi người, mỗi nhà.

Từ thời xa xưa, hình tượng con hổ với thân hình to khỏe, dũng mãnh, uy nghiêm và những vạch trên trán vẽ thành chữ "vương", hổ được tôn là vua của muôn loài đã xuất hiện và gắn bó với lịch sử của loài người.

Hổ là loài động vật tượng trưng cho sức mạnh nên được chọn làm linh vật biểu trưng cho nhiều tín ngưỡng và tôn giáo ở nhiều quốc gia. Có một số quốc gia đã chọn loài hổ là biểu tượng của đất nước.

Còn tại Việt Nam, theo các nhà nghiên cứu văn hóa dân gian, tục thờ hổ bắt nguồn từ cuộc sống nguyên thủy. Trên hoa văn của những chiếc trống đồng Đông Sơn có niên đại cách đây khoảng 2500 đến 3000 năm tuổi, trên mặt trống đã xuất hiện hình con hổ. 

Thời bấy giờ, khi con người còn sống trong điều kiện săn bắt, hái lượm hoặc giai đoạn đầu của cuộc sống nông nghiệp thì lúc này hổ chính là sức mạnh thiên nhiên vừa gần gũi và cũng là tai họa đối với con người, chính vì vậy mà con người thờ hổ để cầu an. 

Điều này cho thấy, ý nghĩa hổ trong văn hoá Việt đã gắn bó hàng nghìn đời nay với sự trân trọng. 

Cùng với diễn trình lịch sử, văn hóa Việt Nam, hình tượng hổ có những diễn biến và ý nghĩa tương ứng, từ ý nghĩa tâm linh, tôn giáo, tín ngưỡng, biểu tượng vương quyền đến văn học, mỹ thuật…

Hổ đi vào đời sống dân gian, lưu dấu ấn qua phương thức truyền miệng. Theo thống kê sơ bộ, người Việt có khoảng 1.300 câu ngạn ngữ, phương ngữ, thành ngữ, tục ngữ, ca dao, dân ca có liên quan đến loài hổ. Hổ còn là đề tài trung tâm của nhiều truyện cổ tích, ngụ ngôn, huyền thoại, giai thoại; là nguồn cảm hứng bất tận cho nhiều nhà văn, nhà thơ, họa sĩ để họ viết, vẽ nên những tác phẩm nghệ thuật lớn.

 Kỳ vọng vận mệnh mới tốt đẹp, phát triển mạnh mẽ như “mãnh hổ” 

Với sự lây lan nhanh chóng của biến thể Delta trong năm 2021, nhiều phương án chống dịch đã không    còn phù hợp, tình thế đã hoàn toàn thay đổi. Điều này đã dẫn đến nhiều hệ quả nghiêm trọng khi không những không thể đạt được trạng thái "zero COVID" mà còn tác động lên nền kinh tế khi chuỗi cung ứng bị đứt gãy, sản xuất - kinh doanh bị đình trệ.

Trên cơ sở đó, Nghị quyết 128 của Chính phủ về mô thức phòng chống dịch mới - thích ứng an toàn, linh hoạt với COVID-19 được ban hành với nhiều biện pháp khắc phục lại cách chống dịch cực đoan trước đó. 

Tuy nhiên vẫn còn đó rất nhiều công việc phải làm để thích ứng linh hoạt và thúc đẩy kinh tế, xã hội phát triển. Năm mới Nhâm Dần 2022 đang bắt đầu trong một bối cảnh như vậy.

Rồi chắc chắn dịch bệnh sẽ qua đi, nhưng có vẻ chưa phải trong năm Nhâm Dần 2022. Chính vì vậy sống chung an toàn với virus và quản trị giai đoạn chuyển tiếp sẽ là tính chất căn bản của năm con Hổ.

Bước sang năm mới Nhâm Dần 2022 với những thời cơ và thách thức đan xen thế nhưng chúng ta có quyền tin tưởng Việt Nam sẽ “quyết tâm vượt qua mọi thách thức, khó khăn, phát huy tiềm năng đang bị kìm nén, để bật tăng trong phục hồi nhanh, phát triển mạnh mẽ với sức mạnh của “mãnh hổ” Nhâm Dần”.

Như một nhà nghiên cứu đã từng nhận định: "Tính cách con giáp của hổ là tính cách của một năm mạnh mẽ nhất về sức khỏe, sung mãn về làm ăn kinh tế, mở mang về học vấn và tính vượng".

Với ý nghĩa đó, năm 2022 được kỳ vọng sẽ đem đến sức khỏe và sức mạnh lạc quan để phục hồi, phát triển kinh tế sau thời gian dài chịu ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch Covid-19.

HẠ VŨ