Chúng ta thường quan tâm nhiều đến bệnh gan, bệnh phổi... mà ít để ý rằng bệnh liên quan đến hen phế quản cũng vô cùng nguy hiểm. Theo thống kê, trên thế giới đang có 300 triệu bệnh nhân hen, mỗi năm căn bệnh này đã cướp đi mạng sống của 346 ngàn người.

Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc hen phế quản ở người trưởng thành Việt Nam là 4,1%, nhưng chỉ có 29,1% trong số này được điều trị bằng liệu pháp dự phòng hen. Tỷ lệ mắc bệnh hen cao nhất là ở nhóm người trên 80 tuổi (11,9%), thấp nhất ở nhóm 21 - 30 tuổi (1,5%).

Để nâng cao hiệu quả điều trị hen tại Việt Nam, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh – Bộ Y tế, cùng 3 Hội chuyên ngành và AstraZeneca Việt Nam đã khởi động Chương trình truyền thông "Bạn kiểm soát Hen hay Hen kiểm soát bạn".

Phát biểu trong buổi tọa đàm, PGS.TS Lương Ngọc Khuê (Cục trưởng Cục Quản Lý Khám, chữa bệnh – Bộ Y tế) cho biết: "Về phía người bệnh, kiến thức của về hen phế quản còn hạn chế, không tuân thủ điều trị, cùng với thói quen phụ thuộc vào thuốc cắt cơn. Thực tế cho thấy, người bệnh hen thường chủ quan tự đánh giá mình đang kiểm soát hen tốt vì sau khi sử dụng thuốc cắt cơn giúp bệnh nhân tạm thời giảm triệu chứng, nhưng đánh giá chủ quan của bệnh nhân trái ngược với đánh giá của các bác sỹ là bệnh chưa được kiểm soát hoàn toàn, đây là điều hết sức nguy hiểm".

Lạm dụng thuốc cắt cơn - sai lầm có thể khiến bệnh nhân hen trở nên nguy kịch

Theo PGS. TS. BS. Lê Thị Tuyết Lan (Chủ tịch Hội Hen – Dị ứng – Miễn dịch lâm sàng TP. Hồ Chí Minh): Thuốc xịt cắt cơn tác dụng ngắn được bệnh nhân hen dùng để giảm triệu chứng khó thở khi cần, bên cạnh thuốc điều trị duy trì cần dùng hàng ngày. Hướng dẫn điều trị hen toàn cầu cũng như của Bộ y tế Việt Nam cũng khuyến cáo việc sử dụng nhiều hơn 1 bình xịt cắt cơn tác dụng ngắn (bình xịt màu xanh) trong 1 tháng tăng nguy cơ tử vong do Hen.

Bên cạnh đó, việc sử dụng quá 3 bình xịt cắt cơn tác dụng ngắn màu xanh trong 1 năm sẽ tăng 2 lần nguy cơ nhập viện đối với bệnh nhân hen suyễn.

Theo một khảo sát vừa thực hiện tại các nhà thuốc trên 14 tỉnh/thành phố ở Việt Nam năm 2020 cho thấy, có đến 68% bệnh nhân hen đã mua từ 3 bình thuốc cắt cơn trở lên ở nhà thuốc trong năm vừa qua. Việc chỉ sử dụng thuốc cắt cơn mà không sử dụng thuốc ngừa cơn sẽ dẫn đến các hệ lụy đáng tiếc cho bệnh nhân hen. Ở thời điểm hiện tại, chỉ có 1/3 số bệnh nhân hen sử dụng thuốc ngừa cơn liên tục.

Thực tế, hen là một bệnh có thể kiểm soát được khi bệnh nhân tuân thủ điều trị duy trì và không cần dùng thuốc cắt cơn tác dụng ngắn. Khi bệnh nhân có triệu chứng và phải dùng thuốc cắt cơn nghĩa là tình trạng hen đang không được kiểm soát, bệnh nhân nên đi khám bác sĩ để kiểm tra lại tình trạng hen và sử dụng thuốc đúng chứ không nên ra nhà thuốc mua bình xịt cắt cơn về sử dụng.

Bệnh nhân hen cần lưu ý điều gì trong điều trị?

PGS. TS. BS. Lê Thị Tuyết Lan khuyến cáo 3 điều quan trọng mà bệnh nhân đang điều trị hen cần ghi nhớ:

1. Nếu bạn đang sử dụng ống hít ngừa cơn (ICS), đây là cách làm đúng và hãy tiếp tục duy trì để kiểm soát bệnh hen.

2. Chú ý nhận biết các dấu hiệu kiểm soát hen suyễn, bao gồm ho từng cơn, tức ngực, khó thở, thở khò khè hoặc sử dụng bình xịt màu xanh của bạn nhiều hơn hai lần một tuần, đặc biệt là vào ban đêm. Nếu có hai hoặc nhiều triệu chứng này, hoặc dùng bình xịt màu xanh nhiều, bạn nên đi gặp bác sĩ.

3. Tuân thủ theo kế hoạch hành động hen, chủ động hỏi bác sỹ và tìm hiểu thông tin từ các nguồn chính thống, như trang http://vilaphoikhoe.kcb.vn hoặc trang Facebook Vì Lá Phổi Khỏe để tự kiểm soát hen tốt hơn và phòng ngừa những kết cục không đáng có.

Tiểu Vy