(Tổ Quốc) - Vị "thúi" đặc trưng khiến nhiều người "chạy ngay đi" nhưng khi đã bện mùi quấn vị ngon rồi thì sẽ thèm thuồng mãi không thôi.
Ngoài các loại đặc sản Tây Bắc như rau dớn, rau bò khai thì người dân cũng rất nức lòng với rau thối. Đúng như cái tên, loại rau này có mùi nồng đặc trưng, đứng từ xa cũng ngửi thấy. Nhiều người sau khi "mục sở thị" và được nếm vị rau này thì trở thành "nghiện" lúc nào không hay.
Mùi rau thối ban đầu nồng, khó ngửi nhưng vị rau giòn, bùi và đậm đà thì ngay cả đến những người khó tính nhất cũng phải xiêu lòng trước loại rau của núi rừng Tây Bắc này. Chẳng biết có phải sinh trưởng giữa đất trời, hứng trọn từng giọt sương đêm và uống nắng mai của núi rừng Tây Bắc hay không mà rau thối lại có vị giòn bùi đến như vậy?
Cứ mỗi mùa rau thối về, chị Hoàng Hiền, sống tại Yên Bái lại hào hứng chia sẻ những món ăn ngon từ loại rau đặc sản quê mình. Trò chuyện với chúng tôi, chị chia sẻ nhiều thông tin quý giá về loại rau rừng đang "làm mưa làm gió" trên MXH những ngày gần đây.
Mùi hương khiến người ta "chạy đi", vị ngon đậm đà kéo người ta quay về
Nếu hỏi 10 người thì đến 9 người nói rằng rau thối rất khó ngửi. Nhưng cũng có người cho rằng, mùi rau này không thối đến như vậy, chỉ nồng giống rau rút chút thôi. Ngửi thấy mùi rau thối, phần lớn ai cũng muốn quay lưng đi. Nhưng khi nấu lên thì hương vị ấy như "bỏ bùa" mọi giác quan của người thưởng thức vậy.
Rau thối hay rau gai còn được biết đến với nhiều tên gọi khác. Nếu người dưới xuôi gọi là rau thối, rau gai thì người Tày, người Thái gọi loại rau này là phắc nam (pắc nam). Có nơi còn gọi là "phắc khỉ". Tên gọi này đều xuất phát từ mùi thối "kinh điển" của rau.
Nhưng khi ngửi quen rồi, sẽ không thấy mùi thối nữa, chỉ hắc hắc xíu thôi. Cũng giống như những người "nghiện" sầu riêng. Mùi thơm chỉ có quyến rũ chứ nào "thối" đâu.
Đối với người dưới xuôi, nhắc đến rau thối còn nhiều bỡ ngỡ. Nhưng đây là loại rau quen thuộc với đồng bào vùng cao phía Bắc. Chẳng hạn như ở Lạng Sơn, Sơn La, Tuyên Quang,... đều phổ biến loại rau rừng này khi vào mùa.
Cuối tháng 3 là thời điểm bắt đầu vào mùa rau thối và kéo dài đến khoảng tháng 7, tháng 8. Đọt rau thối không to mập mạp cũng chẳng mỡ màng như nhiều loại rau khác. Tuy nhiên, cái màu xanh bọc lấy từng lá non của rau thối lại gói gọn cả tinh hoa của núi rừng trong đó.
Có kinh nghiệm lâu năm "săn" sản vật núi rừng, chị Hiền - "con nghiện" rau thối chia sẻ rằng, chọn rau thối ngon chỉ cần chọn rau còn tươi là được. Bởi bà con khi hái đi bán cũng hái phần non rồi. Lá già của rau thối rất dai không ăn được nên bà con cũng tránh không hái.
Rau thối lá nhỏ, lại non, dễ rụng nên bà con không bán theo cân vì rất hao. Trên phiên chợ, bà con chỉ bán rau thối theo mớ. Sản lượng mọc rừng của rau thối cũng không lớn. Nhiều người mua về bán dưới thành phố cũng không đủ cung cầu.
Khi nhặt rau thối cần lưu ý chút vì phần đọt có gai nhỏ nhưng khá mềm. Ngắt lấy phần ngọn non. Phần còn lại tuốt ngược lấy lá, giống với nhặt rau ngót.
Công thức món ngon từ rau thối của chị Hoàng Hiền
Là fan hâm mộ của rau thối chính hiệu, chị Hiền không ngại vào bếp trổ tài những món ăn đặc trưng làm từ rau thối khi đến mùa. Rau thối có thể xào với nhiều nguyên liệu, chẳng hạn như trứng, măng, nhộng ong, trứng kiến. Ngoài ra, rau thối làm chả, nấu canh cũng rất ngon.
Chị Hiền tâm sự, chị thích xào rau thối với măng nhất. Với kinh nghiệm nhiều năm, chị cho biết 2 loại rau này đều có độ giòn, bùi. Khi xào lên vị hòa quện với nhau thơm ngon, ăn mãi chẳng ngán. Măng để xào cùng rau thối cũng rất đa dạng, có thể dùng măng sặt, măng vầu hoặc măng ngọt.
Dưới đây là những món ngon khi chế biến rau thối của chị Hiền.
Món ngon 1: Rau thối nộm cà gai thịt lợn sấy
Cách thực hiện rau thối nộm cà gai thịt lợn sấy: Rau thối, cà gai luộc chín. Vớt ra, để ráo nước xong nêm một xíu gia vị. Thịt lợn sấy hấp chín. Xé nhỏ và trộn vào sau cùng.
Món ngon 2: Canh rau thối đuôi lợn
Cách nấu canh rau thối đuôi lợn: Hầm chín nhừ đuôi lợn. Rửa sạch rau thối, thả vào canh chừng 3 hoặc 5 phút là được. Không nên hầm nhừ rau. Rau chín tới sẽ giữ được vị bùi, ăn giòn và màu rau xanh nịnh mắt.
Món ngon 3: Rau thối xào măng sặt
Cách làm rau thối xào măng sặt: Rau thối nhặt ngọn non, rửa sạch. Măng sặt loại bỏ lá ngoài, chẻ nhỏ hoặc để cả củ. Bởi măng sặt thân nhỏ lại non nên ăn vào đúng mùa có vị ngọt. Phi thơm hành, cho măng vào xào. Chừng 2 phút cho thêm rau thối vào đảo, nêm gia vị vừa đủ.
Món ngon 4: Rau thối xào nhộng ong khoái
Cách làm món rau thối xào nhộng ong khoái: Rau và nhộng ong rửa sạch. Phi thơm tỏi, cho rau vào xào. Chừng một phút, cho nhộng ong vào xào chung. Nêm gia vị cho vừa ăn. Ngoài nhộng ong, rau thối xào cùng trứng gà hoặc trứng kiến cũng rất thơm ngon, lạ vị.
Món ngon 5: Chả rau thối
Cách làm chả rau thối: Rau thối rửa sạch, cắt nhỏ chừng 1cm. Trộn cùng thịt băm và gia vị. Múc từng miếng nhỏ đem rán giòn.
Món ngon 6: Rau thối nhồi cá nướng
Cách làm cá nướng nhồi rau thối: Rau thối thái nhỏ. Trộn rau đã thái nhỏ với gia vị. Sau đó, bỏ vào bụng cá, xoa đều. Gập cá vào và đem nướng.
Chị Hiền chia sẻ rằng, chị cũng thích nấu canh rau thối với trứng cá. Kết hợp với các nguyên liệu khác nhau, rau thối đều cho ra vị giòn ngọt, bùi thơm. Loại rau này chỉ cần nêm chút muối, nấu nguyên bản mà không cần chế thêm nhiều gia vị cầu kỳ. Vốn dĩ, loài rau lớn lên từ núi rừng, vị ngon thuần khiết chính do bản thân nó mà tạo thành. Mộc mạc, thơm ngon mà không cần phủ lên gia vị hay các loại sốt phức tạp.
Rau thối - Vị thuốc chữa xương khớp của bà con vùng cao
Là đặc sản bản xứ, chị Hiền còn tự hào chia sẻ về công dụng của loại rau rừng có mùi gây "thị phi" này. Bỏ qua mùi ban đầu không chiếm được nhiều thiện cảm, nhưng phải công nhận rằng, mùi vị của loại rau này cực kỳ thơm ngon.
Ở quê nhà, bà con rất thích dùng rau thối khi vào mùa. Bởi với người dân nơi đây, rau thối còn là vị thuốc chữa xương khớp hiệu quả.
Theo dân gian, rau thối có tác dụng thanh nhiệt, giải độc tốt. Cho nên, loại rau rừng này không chỉ là món ăn ưa thích của bà con vùng cao mà còn hấp dẫn người dân phố thị. Đặc biệt khi vào dịp hè, lượng tiêu thụ rau thối càng nhiều.
Các món ngon từ rau thối dễ thực hiện và cực kỳ bổ dưỡng. Nếu có dịp, chị em đừng ngại thưởng thức đặc sản và trải nghiệm khứu giác của mình với loại rau này nhé.
Chúc chị em thực hiện món ngon từ rau thối thành công!
GÓC TÁC GIẢ
Chị Hoàng Hiền - người con của vùng đất Yên Bái có niềm đam mê lớn với ẩm thực. Đặc biệt là những sản vật núi rừng. Chị Hiền chân thành chia sẻ, chị cảm thấy may mắn khi công việc hiện tại được phụ trách liên quan nhiều đến văn hóa của đồng bào. Nhờ đó, chị càng có cơ hội về với bản, về với bà con để tìm hiểu đời sống, văn hóa, trong đó có cả ẩm thực - lĩnh vực mà chị Hiền luôn cảm thấy vui vẻ và đầy năng lượng khi nghĩ về.
Có kinh nghiệm lâu năm, chị Hiền cũng mua về nhiều loại sản vật và bán giới thiệu với những ai chung sở thích. Chủ yếu là chị được thỏa đam mê thưởng thức món ngon, những đặc sản chứa đầy tinh hoa núi rừng. Và qua đó, chị muốn lan tỏa những điều đẹp đẽ ấy đến cho mọi người.
Cảm ơn chị Hiền về những chia sẻ rất nhiệt tình, mộc mạc và giản dị. Chúc chị luôn có nhiều sức khỏe để chinh phục những cung đường mới, bản làng mới để khám phá nhiều món ngon, giống như đặc sản rau thối mà chị đã rất nhiệt tình chia sẻ.
Xoài