Theo bác sĩ dinh dưỡng Anh Nguyễn, Ủy Viên Cấp Cao của Hiệp Hội Dinh Dưỡng và Y Học Lối Sống Vương Quốc Anh (BANT), trẻ khóc không hẳn là xấu, đừng quát mắng hay ép con phải kìm nén.

"Có nín ngay không hả", tiếng hét vang lên từ một người mẹ, thậm chí cánh tay của cô ấy vẫn đang giơ cao hù doạ nếu đứa trẻ không nín khóc. Không hiểu đứa trẻ đã làm điều gì, nhưng nét mặt lộ rõ vẻ sợ sệt, miệng ngậm chặt nhưng vẫn còn nghe rõ tiếng ư ư ấm ức với đôi mắt ngấn lệ. 

Bạn đã bao giờ gặp tình huống như vậy hoặc bạn có từng xử sự như vậy với con của mình chưa? Bạn nghĩ liệu cách này có giúp trẻ vào khuôn khổ hơn? Và đứa trẻ này có thực nghe lời mẹ mình hay không?

Khóc và sự phát triển EQ của trẻ

Một báo cáo gần đây của ĐH Harvard cho biết: Khóc là điều đặc biệt của con người, là phản ứng tự nhiên để bộc lộ cảm xúc, có thể là buồn bã, hạnh phúc hoặc vui sướng tột độ. Khi trẻ khóc là lúc sự bùng nổ cảm xúc bắt đầu diễn ra. Do đó, việc la mắng để buộc trẻ nín khóc là bạn đang bắt trẻ dừng cảm xúc và bỏ qua cảm giác, suy nghĩ của chúng. 

Khi trẻ ở trạng thái này, nếu được khích lệ thì trẻ sẽ thay đổi hành vi, biết lắng nghe, học cách kiểm soát cảm xúc để có cách xử sự tốt hơn cho những lần sau.

Theo TS. David, những trẻ biết cách thể hiện cảm xúc đúng khi quan tâm, khi yêu thương cũng như thông cảm cho cảm xúc của người khác thường dễ hòa đồng, có cuộc sống hạnh phúc hơn, trẻ cũng có chỉ số trí tuệ cảm xúc (EQ) cao hơn. Ngược lại, trẻ lúc nào cũng khóc khi gặp khó khăn thường thể hiện sự yếu kém trong quản lý cảm xúc và thường có EQ thấp hơn. Mà EQ chính là yếu tố quyết định sự thành công của một người (khoảng 67%).

Làm sao để giúp trẻ bộc lộ đúng cảm xúc

Bạn biết không, trong giai đoạn dưới 2 tuổi, trẻ nhỏ dùng "công cụ khóc" để bộc lộ cảm xúc cũng như để thể hiện điều trẻ muốn. Do đó, cha mẹ nên hiểu và đáp ứng đúng, cũng như giúp trẻ bộc lộ biểu cảm phù hợp, cho trẻ phát triển trí tuệ cảm xúc (EQ) tốt hơn bằng cách:

1. Quan sát và hiểu tiếng khóc của trẻ để đáp ứng phù hợp cũng như giúp trẻ biểu lộ cảm xúc đúng

Trẻ dưới 18 tháng, bạn nên quan sát tiếng khóc để đáp ứng các nhu cầu cơ bản của trẻ. VD, bạn có thể thấy trẻ hay chóp chép miệng là dấu hiệu cho thấy trẻ đói và nên đáp ứng trước khi trẻ khóc hoặc lấy tay dụi dụi mắt kèm tiếng khóc trầm "oa oa" là trẻ đang buồn ngủ, hay tiếng khóc như hét với giọng cao thì trẻ đang khó chịu điều gì đó như tã ướt. Dù vậy, khi trẻ khóc, bạn không nên đáp ứng ngay, hãy đếm 1 - 10 để trẻ có thời gian tự điều chỉnh cảm xúc trước đã.

Từ 18 tháng tuổi, bạn nên xây dựng vốn từ vựng về cảm xúc cho trẻ. VD, khi thất vọng vì không tìm thấy đồ chơi, hãy dạy trẻ nói "Con cảm thấy buồn vì điều đó" và tìm món đồ khác thay vì chỉ khóc lóc ăn vạ.

Khi trẻ khóc ấm ức về một điều gì đó vì đó là lỗi của bạn. Đầu tiên bạn nên quan tâm cảm xúc của trẻ và đưa cho trẻ hướng giải quyết ngay. VD, sau khi tính tiền xong, trẻ nhận ra không có thanh kẹo muốn mua và bắt đầu bộc lộ cảm xúc mình ngay, lúc này bạn nên ngồi xuống ngang tầm mắt trẻ và nói: "Mẹ xin lỗi đã sót thanh kẹo của con, nào hai mẹ con mình sẽ quay vào lấy nó nhé!" thay vì chạy vào lấy thanh kẹo mà bỏ mặc cảm xúc của trẻ. Đáp ứng cảm xúc của trẻ là quan trọng hơn việc có thanh kẹo ngay lập tức vì đó là cơ hội để trẻ học các kiểm soát cảm xúc của mình, và cho trẻ biết trẻ cũng được quan tâm. Điều này sẽ giúp trẻ phát triển EQ tốt hơn.

2. Giúp con kiểm soát việc khóc thông minh hơn bằng cách bồi dưỡng EQ từ chế độ dinh dưỡng

Trẻ nên có chế độ ăn đa dạng cân bằng, đặc biệt là các loại cá giàu chất béo DHA như cá thu, cá chép, lươn, cá hồi. Những báo cáo gần đây còn cho thấy MFGM là một thành phần giàu dinh dưỡng trong sữa mẹ có vai trò giúp trẻ tăng cường khả năng nhận thức và thấu cảm tốt hơn. Sự kết hợp giữa DHA và MFGM giúp tăng hiệu quả phát triển các mối nối thần kinh liên quan đến phát triển trí tuệ và cảm xúc của trẻ.

Một điều khác bạn cũng cần quan tâm đó là cho trẻ một hệ tiêu hóa khỏe mạnh vì đây là nơi nắm giữ tới 80% tế bào miễn dịch của cơ thể. Do đó, để trẻ hấp thu chất dinh dưỡng tốt, hệ tiêu hóa khỏe mạnh, trẻ nên được ăn đa dạng các loại rau củ quả để gia tăng chất xơ hoặc những thực phẩm, thức uống có bổ sung chất xơ tan như bộ ba bảo vệ HMO - PDX/GOS – FOS.

Chúng ta thường quan tâm đến phát triển IQ cho trẻ nhưng điều đó là chưa đủ. Để trẻ thành công, bạn cũng cần giúp trẻ nuôi dưỡng và phát triển chỉ số cảm xúc EQ nữa. Bên cạnh đó, trẻ cũng cần có một hệ tiêu hóa khỏe mạnh và một hệ miễn dịch vững vàng thông qua xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh ngay từ nhỏ. Trong đó bộ đôi dưỡng chất MFGM - DHA và bộ ba HMO - PDX/GOS – FOS là những chất cho thấy có vai trò quan trọng trong phát triển não bộ và hệ tiêu hóa của trẻ.

San San