Tháng 6/1665, dịch hạch xuất hiện tại Anh và bùng phát mạnh ở Luân Đôn, giết chết khoảng 25% dân số thành phố. Vào lúc này, những người giàu có đã rời khỏi thủ đô và đến những nơi khác để tránh dịch. Sự di chuyển của người giàu cùng với việc thương mại Anh vẫn hoạt động bình thường đã khiến dịch bệnh lan nhanh khắp đất nước. 

Các khu vực nông thôn, trước đây có thể an toàn so với thành thị, cũng đã xuất hiện các trường hợp nhiễm bệnh. Đến tháng 8/1665, dịch hạch đã "đến" làng Eyam.

Eyam là một ngôi làng nhỏ ở Derbyshire, Anh. Vào tháng 8/1665, vì chuẩn bị cho lễ hội địa phương, một thợ may tên Alexander Hadfield đã nhận lô vải lớn từ Luân Đôn. Không ngờ, lô hàng này lại mang mầm bệnh chết người: Ẩm ướt và đầy bọ chét. 

Trợ lý của người thợ may là George Viccars đã bị nhiễm bệnh sau khi phơi khô số vải vóc trên. Vài ngày sau, ngày 7/9/1665, người này tử vong trong đau đớn. Dịch bệnh nhanh chóng lan khắp ngôi làng.

Trong 2 tháng tiếp theo, khoảng 40 người dân Eyam đã chết nhưng tình trạng giảm đáng kể vào tháng 5/1666. Hầu hết người dân cho rằng dịch bệnh đã qua đi.

Tuy nhiên, dịch hạch đã biến đổi và trở thành bệnh viêm phổi vào mùa hè năm 1666. Điều này đồng nghĩa, thay vì bọ chét phải cắn người để truyền bệnh thì giờ đây con người có thể truyền bệnh cho nhau. 

Tình trạng này khiến nhiều người dân Eyam nghĩ đến việc trốn khỏi làng. Tuy nhiên trưởng làng William Mompesson nhận ra những người "chạy trốn" khỏi Eyam có thể khiến dịch bệnh lan đến các nơi lân cận. 

Ông đã tập hợp toàn bộ dân làng và vạch ra kế hoạch ngăn chặn sự bùng phát của dịch hạch. Họ đã đi đến quyết định tự nguyện cách ly, không ai rời khỏi vào bước vào ngôi làng cho đến khi dịch bệnh chấm dứt. Tuy phải đối mặt với nguy cơ tử vong cao hơn nhưng đảm bảo an toàn cho những ngôi làng kề cận.

Người dân Eyam đã đặt những tảng đá thành một đường tròn dài 1 dặm xung quanh ngôi làng để tạo ra khu vực cách ly. Trong vài tháng tới, không ai có thể bước qua đường tròn để rời khỏi hoặc tiến vào làng.

Eyam không phải là một ngôi làng tự cung tự cấp. Nhưng làng Eyam đã nhận được sự giúp đỡ từ các ngôi làng kề cận. Họ đã "tiếp tế" những thứ cần thiết đến Eyam. 

Thay vì trao đổi trực tiếp, họ sẽ đặt thực phẩm và các nhu yếu phẩm trên những "viên đá cách ly". Sau đó lấy các đồng xu trong các chậu giấm hoặc nước kế bên. Người Eyam tin rằng, điều này giảm nguy cơ lây nhiễm. 

Các biện pháp khác cũng được thực hiện song song, bao gồm kế hoạch chôn cất các nạn nhân càng nhanh càng tốt và gần nơi họ chết chứ không phải khu nghĩa trang của làng. Họ đã đúng khi tin điều này sẽ làm giảm nguy cơ lây lan dịch bệnh từ xác chết đang chờ chôn cất. 

Trường hợp nhiễm bệnh cuối cùng xảy ra vào ngày 17/10/1666. Sau 14 tháng dịch bệnh hoành hành tại Eyam đã có 260/800 dân làng tử vong. 

Được biết, sau dịch bệnh, rất nhiều người đã tập trung để tôn vinh Catherine Mompesson (vợ của trưởng làng William Mompesson) vì lời hứa chăm sóc người bệnh của bà bất chấp sự nguy hiểm của dịch bệnh. Bà Catherine còn được gọi là "Nữ anh hùng của Eyam".

Hiện tại, Eyam đã trở thành một địa điểm du lịch và tham quan. Mỗi năm, hàng chục nghìn khách du lịch đã ghé thăm Eyam để nhìn lại sự hy sinh của dân làng và tìm hiểu thêm về một thời đại bị tàn phá bởi dịch hạch.

Nguồn: The Guardian, Business Insider

HY LI