Chợ Bưởi, địa chỉ mua cây cảnh, cây giống nổi tiếng của dân Hà thành

Cho đến bây giờ ở Hà Nội chỉ còn 2 chợ còn mang dấu ấn xưa cũ và còn giữ lệ họp theo phiên. Một trong số đó là chợ Bưởi nằm ở đường Hoàng Hoa Thám. Chợ được họp vào các ngày 4, 9, 14, 19, 24 và 29 âm hàng tháng.

Một trong những "đặc sản" không thể không nhắc tới ở chợ Bưởi chính là cây cảnh và cây giống các loại. Ngay từ dọc con phố Hoàng Hoa Thám có chiều dài hơn 3km chạy dọc đến đoạn Dốc Đốc Ngữ là nơi bày bán rất nhiều loại cây cảnh, cây giống phong phú và đa dạng. 

Ở đây các sạp cây cảnh, hoa lá từ cổ cho tới cây giống lai được mang từ ven hồ Tây như Yên Phụ, Nghi Tàm, Quảng Bá, Nhật Tân hoặc các xã vùng rau hoa nổi tiếng như Tây Tựu, Phú Thượng về đổ vào các buổi chợ phiên. 

Vào ngày thường ở chợ Bưởi cũng có những cửa hàng cây cảnh ven đường được mở cố định để bán cho khách, nhưng cứ tới chợ phiên, số lượng phải gấp tới chục lần. "Người dân nội thành bây giờ nhà cửa đã khang trang hơn nên người ta tới để mua vài chậu cây cảnh để trang trí nhà. Các loại cây trồng chậu như: địa lan, thiết mộc lan, ngũ gia bì, xoan táo, đinh lăng, đuôi lươn, mỏ vịt... được rất nhiều người yêu thích.

Còn thích chơi hoa thì cũng không thiếu các loại hoa đẹp như hồng, huệ, nhài, tường vi, dâm bụt, trinh nữ, cẩm tú cầu... trăm thứ khác nhau, mỗi thứ một vẻ. Thậm chí, muốn tìm mấy giống cây ăn quả, hay những cây bóng mát loại lớn ở đây cũng đủ cả", cô Hương một chủ cửa hàng bán cây xanh ở chợ Bưởi liệt kê. 

Với đa dạng các loại cây bán tại đây chả trách mà nhiều người thường nói tới chợ Bưởi không thiếu loại cây gì.

Dạo quanh một vòng chợ Bưởi, phải rất ngạc nhiên vì ở đây bán cả những cây xanh trồng để lấy bóng như phượng vĩ, bằng lăng, ngọc lan, hoàng lan, gạo gai,... thường khó bắt gặp ở những chợ cây cảnh ven đường hay chợ cây xanh khác. Đặc biệt ở chợ Bưởi còn bán cả những giống cây ăn quả đặc sản, nức tiếng như hồng Xiêm Xuân Đỉnh, cam Canh, bưởi Diễn... thứ gì cũng có. Nhưng theo cô Hương, phải tùy mùa, theo tiết thì chợ mới bán giống, bán cây phù hợp.

Đi chợ Bưởi mua cây cũng phải có chút kinh nghiệm. Theo chân anh Hoàng Minh (Đống Đa, Hà Nội), người lên chợ Bưởi mua cây hàng tuần chia sẻ: "Ví như đi chợ Bưởi thì chớ ham cây rẻ, bầu đất nơi gốc cây hoàn toàn là đất mới thì nên tránh. Vì theo kinh nghiệm của tôi, mua về cây dễ bị đứt rễ, đem về trồng vài hôm là héo rũ rượi. Người sành khi mua cây ngoài việc chọn dáng vẻ cây gốc còn phải chú ý đến bầu đất cây gốc phải được người làm vườn ra ngôi sẵn từ cách đó ít hôm hoặc trồng vào giỏ tre hay chậu đất một thời gian. Có như vậy mua về nhà trồng cây mới sống tốt và khỏe mạnh".

Mua cây giống ở chợ Bưởi cũng cần lắm kinh nghiệm chứ chẳng đùa.

Tuy nhiên các loại cây giống, cây cảnh hay cây hoa được bán ở chợ Bưởi chỉ là những loại thông thường. Còn nếu muốn mua các loại cây giống, cây thế, cây hoa, cây giả quý hiếm thì tốt nhất phải tìm đến tận các nhà vườn chuyên nghiệp mới được xứng ý. Đó là lời khuyên chân thành của bác Lâm, người đã có thâm niên bán cây giống ở chợ Bưởi cũng cả hai chục năm rồi.

Các loại cây cảnh nhỏ xinh như xương rồng, hoa đá được bán với giá khá rẻ, chỉ dao động từ 19 - 59.000 đồng tùy loại.

Không chỉ các giống cây cảnh, ở đây chị em cũng có thể mua nhanh các loại giống như rau ngải cứu, lá lốt, tía tô, dấp cá, ớt, các loại rau ăn hàng ngày, rau theo mùa,... Bác gái đầu chợ Bưởi tên Liên có sạp nhỏ bán giống cây thủ thỉ: "Nhà tôi mãi Nghĩa Đô, có một mảnh vườn rộng tự tay trồng rau. Cứ đến phiên chợ Bưởi là tôi đem ra bán". 

Hay chị Lan, người quê hoa Vĩnh Phúc bộc bạch: "Nhà chị có 5 sào ruộng, cấy chẳng đủ ăn nên chị làm thêm các loại cây giống mang ra chợ Bưởi bán. Mà chỉ đem ra chợ Bưởi mới có khách, đem ra chợ khác chẳng mấy người mua. Nên cứ lệ tới phiên là chị lại mang giống ra bán".

Không chỉ mua được cây giống, ở chợ Bưởi ngay đầu lối vào đường Hoàng Hoa Thám còn có bán kèm cả đất trồng, chậu trồng cây, phân bón,... tất tần tật những gì cần thiết để trồng và chăm cây tại nhà. 

Người bán ở chợ Bưởi được cái tính thân thiện, hàng mặc cả dăm ba câu là đồng ý. Như giống cây hoa súng hỏi mua giá 150.000 đồng/chậu, nhưng mặc cả qua lại có duyên cũng sẽ giảm chỉ còn 100.000 đồng. Người mua dễ tính, người bán cũng nhẹ nhàng nên không khí mua hàng ở chợ Bưởi mang tới thật bình dị, gần gũi. 

Nhìn chung, giá cây giống chợ phiên không đắt đỏ. Mỗi bó rau mùng tơi 10 cây xanh mởn, được bán với giá 20.000 – 30.000 đồng, mướp xanh 10.000 đồng/cây, ớt xanh 2.000 đồng/cây. Hay 10.000 đồng/cây mướp, rau thơm từ 2.000 đồng - 5.000 đồng/bó. Các loại cây cảnh nhỏ trang trí chỉ dao động từ 30 - 150.000 đồng/chậu. Cây lấy bóng to hơn thì chỉ từ vài trăm nghìn.

Mua "đã" giống cây thì qua thăm thú cả con giống

Không bán con giống đa dạng như ngày xưa, nhưng giờ tới phiên chợ Bưởi cũng vẫn còn các chị hàng rong với chiếc thúng hay chiếc xảo bày biện các loại con giống. Từ bầy ngan con vàng con ươm, đến đàn gà tíu tít, dăm ba cửa hàng bán cá cảnh với cả nghìn loại cho khách lựa chọn. Chưa kể ríu rít các loại chim đủ loại từ rất nhiều cửa hàng kéo theo lời mời chào thay chủ. 

Nhưng lạ lùng thay ở chợ phiên này thay vì người bán định giá thì nhiều khi khách lại là người đưa ra giá của con vật. Nếu hai bên hợp ý thì mua bán. Chị Loan có gánh con gà giống nhỏ cho biết, các loại vật nuôi ở chợ Bưởi chủ yếu là của nhà có đem ra chợ bán, chứ không phải hàng nuôi, bán sinh vật cảnh hay con giống chuyên nghiệp. Thế nên mọi người tới mua cứ hợp giá thì bán. 

Như gánh gà con giống của chị Loan có từ 10 - 15 ngày tuổi. Chị bán với giá 15 - 20.000 đồng/con. Hay với cá cảnh loại hồng két có giá 50.000 đồng/đôi, cá Ali có giá 20.000 đồng/con. Các loại cá rẻ tiền hơn có cá bảy màu: 10.000 đồng/cặp, cá gấm, sặc lửa: 20.000 đồng/cặp, cá thủy tinh: 40.000 đồng/con, cá đuôi kiếm: 10.000 đồng/cặp,...

Tại chợ Bưởi hầu như không có chuyện nói thách hay bắt chẹt khách, mà thuận mua vừa bán. Chợ vừa mang cái thanh lịch của vùng đất kinh đô cổ, vừa mang cái bình dị, mộc mạc, dân dã của phiên chợ quê. Đó chính là nét độc đáo hiếm thấy của chợ phiên này.

Chị Loan cho rằng con giống bán ở chợ phiên Bưởi ngày nay đã thu hẹp hơn trước nhưng chắc chắn vẫn sẽ tồn tại vì nhiều người thành phố vẫn còn thích nuôi cho dù diện tích nhà nhỏ hẹp.

Hiện nay, hàng ngày các cửa hàng trên dọc đường Hoàng Hoa Thám vẫn bày bán sinh vật cảnh, nhưng nếu vào đúng ngày phiên thì chợ vẫn nhộn nhịp hơn hẳn, người dân từ nhiều nơi mang cây cảnh và vật nuôi đến chợ phiên bán, cả trong khu chợ cũng như dọc đoạn đường đều tấp nập người. Chợ thường họp từ rất sớm, khi trời tờ mờ sáng cho đến đầu giờ chiều mới kết thúc.

Dù cuộc sống phát triển theo hướng hiện đại, Hà Nội đô thị hóa nhưng các phiên chợ Bưởi vẫn tồn tại như một nét văn hóa riêng của mảnh đất nghìn năm văn hiến.

Hồng Nhung