(Tổ Quốc) - Nguyễn Văn Đức bắt đầu ăn chay từ cách đây 4 - 5 năm và động lực mạnh mẽ nhất thúc đẩy Đức ăn chay là lý do vì môi trường. Tuy nhiên các "tác dụng phụ" như tiêu hóa dễ chịu hơn hay da dẻ sáng mịn hơn thì hẳn là ai cũng thích!
Ăn chay thấy cơ thể nhẹ nhàng hơn, tiêu hoá dễ chịu hơn và da dẻ thì sáng mịn hơn
Cùng bắt đầu bằng một chia sẻ về bản thân nhé! Bạn bắt đầu ăn chay từ khi nào và lý do gì khiến bạn quyết định ăn chay?
Mình ăn chay trường. Mình bắt đầu ăn chay từ cách đây 4 - 5 năm rồi. Về lý do mình quyết định ăn chay thì có nhiều. Mỗi lý do đến với mình ở những thời điểm khác nhau. Nhưng động lực mạnh mẽ nhất thúc đẩy mình ăn chay là lý do vì môi trường.
Theo thống kê của nhiều tổ chức làm về môi trường trên thế giới thì người ăn chay sẽ thải ra môi trường ít khí thải nhà kính hơn - yếu tố gắn chặt với biến đổi khí hậu và nóng lên toàn cầu. Mình thì chỉ đơn giản là hướng đến giảm thiểu tác động và thấy rằng việc ăn chay không phải là điều quá khó khăn để duy trì.
Ban đầu khi mới ăn chay bạn có gặp khó khăn gì không? Ví dụ chuyện ăn uống với gia đình, bạn bè chẳng hạn?
Ban đầu khi chuyển qua ăn chay thì mình không gặp nhiều khó khăn vì hồi đó mình đã bắt đầu sống tự lập rồi. Vì vậy mà chuyện ăn uống mình cũng chủ động phần nhiều. Mình sống ở Hà Nội nên nguyên liệu mua cũng dễ dàng, nhưng mà nhìn chung là mình hướng tới thực phẩm tự nhiên, không phải món gì đặc thù nên có thể tìm mua dễ dàng ở siêu thị hay chợ.
Bạn bè thì khá thoải mái, người trẻ với nhau mà, nên là bọn mình cũng dễ tìm được tiếng nói chung. Còn về gia đình thì thời gian đầu mẹ mình cũng lo, sợ là con đi tu hay ăn chay thiếu chất. Mình vẫn hay đùa với mẹ là con ăn chay ngủ mặn. Nghiêm túc thì qua một thời gian, sức khoẻ mình vẫn ổn, nên gia đình không phản đối gì.
Sau một thời gian dài chuyển sang ăn chay, chắc hẳn bản thân bạn cũng có nhiều thay đổi đúng không?
Mục tiêu của mình là ăn uống cân bằng đa dạng để đảm bảo sức khoẻ cho cuộc sống và công việc. Vì vậy sức khoẻ của mình vẫn tốt, không thay đổi gì nhiều. Ăn chay thì thấy cơ thể nhẹ nhàng hơn, tiêu hoá dễ chịu hơn và da dẻ thì sáng mịn hơn.
Căn bếp nhỏ nơi Văn Đức sáng tạo các món chay của riêng mình.
Bạn nghĩ sao về vấn đề này và theo bạn làm thế nào để đảm bảo dinh dưỡng khi ăn chay?
Mình nghĩ ăn gì thì cũng cần chú ý về sự cân bằng và đa dạng thực phẩm. Ăn chay cũng không phải ngoại lệ. Để đảm bảo dinh dưỡng thì mình cũng cần chú ý một chút về thực đơn ăn hàng ngày. Dĩ nhiên nó không hề phức tạp như mọi người vẫn nghĩ, hay phải ăn thực phẩm ngoại nhập đắt đỏ này kia tốn kém.
Mình tập trung vào nguyên tắc ăn đủ các nhóm chất: đạm (thực vật), béo và tinh bột, không kiêng chất nào, và nạp vitamin cùng khoáng chất qua rau củ đậu hạt và hoa quả.
Mình nấu chay là vì mình ăn chay, vì chay là một phần cuộc sống của mình
Từng ra sách và mở lớp dạy nấu chay, bạn có thể chia sẻ kinh nghiệm nấu các món chay của mình?
Kinh nghiệm nấu chay của mình đơn thuần là chọn thực phẩm tươi, ít qua chế biến và hạn chế gia vị công nghiệp. Thực phẩm chay hiểu đơn giản là các nguyên liệu không có nguồn gốc động vật (trừ trứng và sữa). Với một đất nước nhiệt đới như Việt Nam thì nguồn thực phẩm này rất phong phú đa dạng, mỗi mùa lại có món ngon.
Nấu chay có lẽ sẽ bị hạn chế khá nhiều về mặt nguyên liệu. Bạn thường làm thế nào để các món ăn chay trở nên đa dạng?
Món chay vốn đa dạng, có nhiều cách để chế biến. Món kho, món nước, món xào... Món mặn nấu được như nào thì bạn cũng có thể nấu món chay như vậy. Mình nghĩ để nấu đa dạng thì đơn giản bạn hãy lấy cảm hứng từ những món mặn quen thuộc rồi sáng tạo mày mò những nguyên liệu thay thế.
Bạn thường tự làm cả các loại gia vị chay đúng không?
Một trong những nguyên lý mà mình luôn kiên định theo đuổi khi tạo nên những món chay là hướng đến sử dụng nguyên liệu tự nhiên, từ thực phẩm cho tới gia vị nêm nếm. Làm sao để giữ trọn hương vị của nguyên liệu mà vẫn làm cho món ăn thêm đậm đà thơm ngon là kim chỉ nam của mình. Ví dụ mình tự làm hạt nêm chay tự nhiên hay sa tế chay với những nguyên liệu sẵn có.
Hạt nêm chay và sa tế chay tự làm.
Các món chay bạn chia sẻ chủ yếu là các món Việt. Gia đình có phải là nơi truyền cảm hứng cho bạn?
Sở trường cũng như niềm yêu thích của mình là vào bếp nấu món Việt. Thi thoảng cũng bật lò làm bánh ngọt cho vui. Mình thường lấy ý tưởng những món ăn tuổi thơ, hay món mặn truyền thống của Việt Nam.
Mình nấu chay là vì mình ăn chay. Nấu chay với mình không phải là cái gì tách biệt, đó vẫn là chuyện nấu nướng vào bếp mỗi ngày. Vì chay là một phần cuộc sống của mình. Và cảm hứng nấu nướng của mình đến từ mẹ. Mình lớn lên với cơm và bún phở mẹ nấu - giống như bao người khác. Nhà mình có quán ăn nhỏ nên mình cũng tiếp xúc bếp từ nhỏ. Hồi đó thì chưa yêu vì phụ giúp gia đình vất vả. Lớn lên có nhiều thời gian thì mình muốn tự nấu cho bản thân như mẹ mình vẫn làm cho mình hồi còn bé vậy.
Chia sẻ một món chay mà bạn yêu thích nhé?
Để chọn một món yêu thích thì quả thực rất khó. Với mình đó là những món nước với sợi bún của Việt Nam. Mình có thể ăn bún cả ngày mà không bị ngấy. Rồi nước dùng thì thiên biến vạn hoá, đa dạng phong phú từ các loại rau củ hoa quả và nấm. Ăn lúc nào cũng cảm thấy thòm thèm.
Với người bắt đầu ăn chay thì điều quan trọng nhất là kiên nhẫn
Những hình ảnh các món chay của bạn được chụp rất chỉn chu. Món ăn không chỉ ngon khi ăn mà còn phải hấp dẫn về hình ảnh đúng không?
Với mong muốn đưa những món chay ngon lành và dinh dưỡng tới với nhiều người hơn thì không có gì hiệu quả bằng những bức ảnh đồ ăn bắt mắt và lột tả được cái hồn của món ăn trong đó.
Ngày nay, chúng ta chụp ảnh để lưu giữ những khoảnh khắc, để kể câu chuyện, đó có thể là những chuyến đi, những món ăn mày mò tự nấu hay một khoảnh khắc nào đó trong cuộc sống. Mình luôn thích kể những câu chuyện của bản thân qua những món ăn. Người ta nói mỗi bức ảnh là một câu chuyện, nói thay ta những điều mà câu chữ không thể diễn tả được. Món ăn ngon đâu chỉ có thể tả bằng lời, mà phải hấp dẫn cả về mặt thị giác nữa.
Vì vậy mà cách bài trí món ăn sao cho đẹp, bắt mắt là điều rất quan trọng. Kết hợp với những vật dụng trang trí từ chiếc đĩa, cái bát tới đôi đũa để thổi hồn, làm cho bức ảnh đồ ăn vốn tĩnh trở nên sống động. Nhiếp ảnh không đơn thuần chỉ là cầm máy lên và chụp - mà còn ở cách nắm bắt và hiểu được những yếu tố xung quanh nữa.
Với những người muốn bắt đầu ăn chay, bạn sẽ dành lời khuyên gì cho họ?
Với người bắt đầu ăn chay thì mình nghĩ rằng điều quan trọng là kiên nhẫn. Hãy chuyển qua ăn chay từng bước một, đừng vội vàng. Bắt đầu với 1 bữa 1 tháng, rồi 1 bữa 1 tuần… Cứ như vậy để cơ thể làm quen và cũng có thời gian để thay đổi thói quen. Cùng với đó là gia đình và bạn bè cũng có thời gian để làm quen với thói quen mới của mình.
Và điều quan trọng cuối cùng có lẽ là học nấu chay vì tới bây giờ, ăn chay đã phổ biến hơn, có nhiều lựa chọn hàng quán thì việc tự nấu được món chay vẫn quan trọng. Vừa tiết kiệm, lại đảm bảo dinh dưỡng. Đặc biệt trong thời gian giãn cách này thì biết nấu nướng là một kĩ năng quan trọng. Mình tin là kĩ năng này sẽ tốt cho tất cả mọi người, không chỉ riêng với người ăn chay.
Cuối cùng là trang bị cho bản thân kiến thức về dinh dưỡng, cơ bản và từ nguồn chính thống.
Nếu được chia sẻ hay gửi gắm gì đến với mọi người thông qua việc ăn chay, bạn sẽ muốn nói gì?
Truyền cảm hứng ăn chay đến mọi người qua món ăn mình nấu cũng chính là lý do mà mình bắt đầu trang blog Ducan Kitchen. Mình cũng muốn xoá bỏ một phần định kiến mà mọi người hay có về ăn chay như ăn chay không ngon, không đẹp, không đủ chất.
Qua việc ăn chay thì mình muốn gửi gắm thông điệp về lựa chọn trong cuộc sống hiện đại, khi mỗi hành động của chúng ta sẽ có tác động tới môi trường xung quanh, dù ít hay nhiều. Mình nghĩ rằng việc tất cả mọi người chuyển qua ăn chay là một điều không thực tế, nhưng mỗi người có thể góp phần giảm thiểu phát thải khí nhà kính với một món chay, một bữa chay. Hãy bắt đầu từ điều nhỏ nhất.
Cảm ơn Nguyễn Văn Đức về những chia sẻ vô cùng thú vị về chuyện ăn chay. Chúc bạn luôn có nhiều cảm hứng để sáng tạo ra những món chay ngon hơn nữa nhé!
B.Phương