Cha mẹ nào cũng muốn con cái cư xử đúng mực và lịch sự, nhất là ở nơi công cộng. Tuy nhiên, không phải ai cũng dạy con đúng đắn. Nhiều khi vì nuông chiều con, bố mẹ đã bỏ qua lỗi lầm của chúng. Nhưng họ không biết rằng, chính sự dung túng ấy lại càng khiến con cái hư hỏng hơn. Thậm chí còn gây nguy hiểm cho người khác.

Cô gái tên Shin gần đây đã tâm sự về cuộc đời của bạn trai. Vào năm anh học lớp 11, một lần đến giúp chú ruột lắp đặt bóng đèn ngoài hiên cửa hàng đồ chơi thì gặp tai nạn. Sau đó, cả tương lai tươi sáng của anh cũng theo cú ngã mà đổ bể tan tành. Người gây tai nạn cho bạn trai của Shin là 1 đứa bé mới chỉ 10 tuổi.

Shin kể, lúc đó, khi anh đang dùng cái thang gỗ dựa vào tường để leo lên thì đứa bé cùng mẹ đến cửa hàng. Lúc này chỉ có 1 mình anh trông tiệm đồ chơi. Bởi chú anh lại có việc bận nên ra ngoài.

"Một đứa nhỏ cùng mẹ đi vào tiệm dạo xem. Mẹ bé mải bấm điện thoại còn đứa bé thì chạy 1 mạch vào kệ đồ chơi nó thích. Kết quả là nó lấy cái xe điều khiển từ xa và một người máy đi mất mà không trả tiền.

Bạn trai lập tức lớn tiếng gọi nó lại. Ấy vậy mà thằng nhỏ kia lại khóc rống lên. Mẹ nó vội vàng quát lại: "Trẻ con mà, biết cái gì đâu. Nó chạy đi thì còn tôi đây. Cậu lo cái gì?". Anh thấy vậy nên vẫn đứng trên thang tiếp tục lắp đèn, không quan tâm tới nó nữa.

Đứa nhỏ kia lại không chịu yên phận. Nó đi đến cái thang rồi dùng tay đẩy khiến cho anh ngã từ trên cao xuống. Sau đó thằng bé tiếp tục cầm đồ chơi rồi chạy ra phía mẹ mình.

Mấy bạn cũng biết mà, cái loại thang như vậy thật sự không ổn định một chút nào, chỉ cần lệch đi một chút thôi cũng có thể ngã xuống, huống chi anh còn đứng rất cao nữa. Trên nền nhà còn vãi một đống đinh vừa mới lấy từ trên thanh gỗ xuống hồi nãy" - cô gái kể lại.

Hậu quả của cú ngã rất nghiêm trọng. Bạn trai của Shin phải khâu 6 mũi trên đầu và bị để lại sẹo. May mắn có tóc dài để che đi.

Nhưng đôi tay của anh thì không may mắn như vậy. Chàng trai đã bị tàn tật. Ngón tay và tay phải của anh bị thương nặng, không thể phục hồi như ban đầu. Chân phải cũng thế, bị gãy xương vỡ vụn. Ngoài ra người anh còn vô số những vét trầy xước, những vết đinh đâm vào da thịt...

Chấn thương nặng đã khiến cả tương lai rạng ngời của chàng trai bị đổ theo. Anh sụt cân nghiêm trọng. Từ 90kg xuống còn 65kg. Kết quả học tập cũng xuống dốc không phanh. Từ 1 chàng trai cao to (1m83), có dự định thi vào trường đại học thể thao Bắc Kinh, nhưng điều kiện hiện tại không cho phép anh thực hiện ước mơ nữa.

Shin kể: "Bạn trai phải bảo lưu 1 năm, đến cầm bút viết bài cũng cầm không nổi. Đến năm sau học lại, văn học phải viết chữ quá nhiều, ngón tay đau nên không thể viết nhiều được. Thành tích cứ thế xuống dốc. Thầy cô vì muốn giữ chỉ tiêu thành tích nên khuyên anh tiếp tục bảo lưu, đợi khỏi hẳn rồi hãy trở lại học. Rất nhiều bạn trong lớp trở mặt cô lập anh.

Cuối cùng, anh quyết định từ bỏ, không thi đại học nữa. Anh cũng chưa thi được xong cấp ba nên chỉ có mỗi cái bằng tốt nghiệp cấp 2 mà thôi, cũng từ bỏ luôn cái tương lai mơ ước ở cái trường thể thao kia.

Đến tận bây giờ, anh chỉ có thể cầm nắm được vật dưới 5kg mà thôi, không thể cầm bút viết lâu được, không chạy nhảy, không bóng rổ, trời nóng cũng không dám mặc quần ngắn và áo ba lỗ, chỉ toàn mặc sơ mi quần jean để che lại mấy vết sẹo.

Và hẳn rằng, cả đời anh cũng không muốn có con nữa, vì mỗi lần anh nhìn thấy mấy đứa con nít, cho dù có dễ thương đến mấy thì anh cũng tránh ra thật xa".

Hiện tại bạn trai của Shin đã 27 tuổi. Câu chuyện năm 19 tuổi cũng đã nguôi ngoai đi phần nào. Nhưng thấy người khác đi lại nhanh nhẹn, có thể chơi bóng rổ, làm mọi thứ mình thích... chàng trai lại trầm mặc và thức trắng cả 1 đêm.

Shin thắc mắc rằng, pháp luật luôn bảo vệ trẻ vị thành niên nhưng khi chúng làm hại người khác thì sao? Như thế nào mới là công bằng cho bạn trai cô. Mọi người thường tặc lưỡi: "Trẻ con mà, thông cảm đi". Nhưng sự thật trong trường hợp này có muốn thông cảm cũng rất khó. Đứa nhỏ năm xưa giờ cũng đã 18 tuổi. Cũng giống anh khi đó, trong mình đầy hoài bão và ước mơ. Liệu nó còn nhớ được câu chuyện lúc nhỏ?

Từ câu chuyện trên có thể thấy, ứng xử của trẻ con ở nơi công cộng là 1 vấn đề mà người lớn phải đặc biệt lưu ý. Xin đừng viện cớ con còn nhỏ, không biết gì mà dung túng cho chúng.

Nhiều đứa trẻ được ba mẹ bao bọc, dung túng quá mức. Đến độ khi ra đường, đặc biệt chốn đông người thì chúng nói to, nói trống không, không chào hỏi, gào khóc, nô nghịch, tự ý nghịch ngợm, lấy đồ của người khác... Khi bị ai đó nhắc nhở, chúng lấy "nước mắt" giải quyết mọi chuyện.

Đồng ý trẻ con là lứa tuổi ngây thơ, khờ dại, chưa có suy nghĩ chín chắn. Nhưng người lớn chúng ta phải có ý thức răn dạy các con. Không thể vin vào "vì chúng còn nhỏ, chúng biết gì đâu" mà coi như hết chuyện được. Câu nói đó rất nguy hiểm, là chúng ta đang "nối giáo cho giặc".

Một số phương pháp được các nhà khoa học khuyên cha mẹ nên áp dụng để dạy con có cách ứng xử văn minh nơi công cộng:

Dạy con tự ăn mà không cần người lớn can thiệp. Bên cạnh đó là phải biết nhường nhịn người khác.

Khi cho con ra ngoài, bố mẹ nên chuẩn bị thêm đồ chơi để chúng không cảm thấy nhàm chán khi phụ huynh mải nói chuyện với nhau và đi gây sự với người khác.

Đừng nhặt hoặc chạm vào đồ vật trừ khi bố mẹ cho phép.

Hãy giao tiếp với con trong quá trình ra nơi công cộng, và nói cho con biết chuyện gì đang và sẽ xảy ra.

Khi con có biểu hiện không ngoan, cha mẹ nên phạt ngay cho con nhớ. Không nên thỏa hiệp, thông cảm cho con. Nhưng cũng không nên gay gắt quá làm chúng sợ hãi và hờn khóc.

Khi đi thang máy, các địa điểm vui chơi... cần hướng dẫn con sử dụng đúng cách, có văn hóa. Không để con chạy nhảy lung tung, nghịch ngợm các nút điều khiển. Cha mẹ nên giải thích cho con những tác dụng và hậu quả nếu sử dụng các nút điều khiển không đúng cách, để con hiểu và không mắc sai lầm.

Dạy cho con văn hóa xếp hàng khi đi siêu thị, các địa điểm yêu cầu mọi người phải giữ trật tự, tuân thủ kỷ luật, quy tắc.

Muốn con cư xử văn minh ở nơi công cộng trước hết các bậc làm cha mẹ cũng phải thể hiện mình là người có văn hóa trước mọi người. Trẻ con giống như tờ giấy trắng, chúng dễ dàng bắt chước lại hành động của người lớn. Nếu cha mẹ chúng không có ý thức thì rất dễ sẽ khiến con mình trở nên hư hỏng như vậy.

Hướng Dương HT