Mới đây trên mạng xã hội, một người mẹ có tên Facebook là T.H đã chia sẻ câu chuyện về con trai của mình do biết đi sớm nên đã bị chân vòng kiềng. 

Chị T.H cho hay con trai của chị khi sinh ra chân thẳng, đến lúc tập đứng chân vẫn thẳng nhưng sau khi bé biết đi được 1 thời gian thì chị nhận thấy chân con bị cong. Sau đó, chị T.H đưa con đi khám tại bệnh viện ở Hải Phòng thì các bác sĩ cho biết con chị bị khoèo chân, cần đưa lên Hà Nội chữa gấp. 

Sau khi đưa con lên bệnh viện ở Hà Nội thì bác sĩ kết luận bé bị chân chữ O hay thường gọi là chân vòng kiềng. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do bé biết đi quá sớm. Được biết, con trai của chị T.H biết bám đứng và lân la di chuyển từ khi 8 tháng tuổi. 

"Là do em của mẹ trộm vía biết đứng biết đi quá sớm, mẹ lại không có kinh nghiệm nên cứ cổ vũ cho em đi. Khung xương của em chưa hoàn thiện đủ để đáp ứng việc em tập đi mà em lại đi thoăn thoắt nên đôi chân yếu ớt phải chịu lực dồn cả cơ thể, hình thành xương ống chân bị võng" - chị T.H viết. 

Cũng trong bài viết, chị T.H còn truyền đạt lại những lời khuyên của bác sĩ như:

- Trẻ nên từ 11 tháng mới nên biết đi.

- Việc bế cắp nách hay địu không ảnh hưởng tới trường hợp này.

- Việc bổ sung canxi cũng không giúp ích gì với trường hợp trẻ đi quá sớm.

- Nên xử lý càng sớm càng tốt để trẻ không bị vòng kiềng vì chân vòng kiềng sẽ ảnh hưởng tới chiều cao của trẻ.

- Đối với trẻ biết đi sớm, bố mẹ nên theo dõi đôi chân trẻ, hạn chế cổ vũ con đi sớm. Khi có hiện tượng chân vòng kiềng nên đi khám bác sĩ để có phương án xử lý ngay kịp thời.

Kèm theo những chia sẻ này, chị T.H đăng ảnh con trai đang trong tình trạng bị bó bột hai chân. Chị cho biết bé sẽ phải chịu đau, chịu bó bột ít nhất là 2,5 tháng. 

Bài đăng của chị T.H ngay sau đó đã nhận được lượt tương tác lớn từ cư dân mạng, đặc biệt là các mẹ có con nhỏ với 8 nghìn lượt thích, 21 nghìn lượt chia sẻ và rất nhiều bình luận trái chiều. Đa số các mẹ có con trong độ tuổi tập đi đều cảm thấy hoang mang, lo lắng trước thông tin này. Bên cạnh đó, nhiều ý kiến cũng tỏ ra nghi ngờ, tranh cãi việc có hay không trẻ đi sớm sẽ bị chân vòng kiềng?

Trước sự hoang mang, nghi ngờ của mọi người, chị T.H đã tiếp tục đăng tải một status và nhấn mạnh: "Bài viết mình nói rất rõ là bác sĩ nêu vấn đề của CON MÌNH, bé đi sớm và hệ xương phát triển chưa toàn diện nhưng con vẫn đi rất hăng say dẫn đến tình trạng chân vòng kiềng của CON MÌNH! 

Mình không nói là các bạn ép trẻ không được đi sớm, chỉ là đừng cổ vũ con đi sớm, đừng thấy con nhà người ta đi rồi thì cũng xốc nách con mình cho tập đứng tập đi thôi.

Và mình cũng không đánh đồng tất cả các bé đi sớm đều sẽ bị chân vòng kiềng. Mình chỉ khuyên các bố mẹ có con đi sớm thì nên chú ý quan sát chân con, nếu có hiện tượng thì nên đi khám sớm. Vì chính các bạn cũng nói tuỳ từng sự phát triển của mỗi trẻ nên chẳng biết những trẻ khác có may mắn như con các bạn hay kém may mắn như con mình!".

Bác sĩ nói gì?

Trước sự hoang mang và chia sẻ rầm rộ bài viết nói trên của các mẹ, bác sĩ Nguyễn Thanh Sang (Bệnh viện Nhi đồng TP, TP.HCM) đã chia sẻ quan điểm về tình huống này để mọi người hiểu rõ vấn đề. 

Mặc dù không phải bác sĩ chuyên khoa chấn thương chỉnh hình nhưng sau khi đọc tài liệu từ bác sĩ chấn thương chỉnh hình Huỳnh Mạnh Nhi và tài liệu nước ngoài, bác sĩ Nguyễn Thanh Sang đã có những chia sẻ về trường hợp này như sau: "Chuyện các bé bị chân vòng kiềng là hiện tượng sinh lý do 9 tháng hình thành trong tử cung của mẹ, bé nằm cuộn tròn và cấu trúc xương chân sẽ vòng kiềng.

Thực sự, nếu bế em bé khiến cho xương chân bé biến dạng thành hình vòng kiềng thì ông bà ta chắc giờ này chân vòng kiềng hết rồi vì ngày xưa toàn bế lên nương lên rẫy vừa làm vừa trông, chưa có xe nôi như bây giờ... Điều này chắc hẳn mọi người đã biết rõ từ xa xưa chứ không cần đợi đến bây giờ mới có một status làm hoang mang dư luận như vậy.

Bên cạnh đó, bất kỳ bố mẹ nào có con cũng đều hiểu rõ một điều rằng nếu trẻ chưa sẵn sàng đi hay bò thì dù có bắt ép thế nào cũng chẳng bao giờ tập đi sớm được. Có nhiều bé mới 9 tháng tuổi nhưng đã đứng vững trên 10 đầu ngón chân nếu được người lớn giữ hai tay nếu vậy có nghĩa bé đó sẽ bị chân vòng kiềng? Sai.

Nếu cấu trúc xương của con chưa chịu đựng được việc đi lại thì khi ba mẹ bé ép, bé sẽ khóc và bất hợp tác vì đau đớn".

Từ đó, bác sĩ Nguyễn Thanh Sang đưa ra cách phân biệt chân vòng kiềng sinh lý và các phương pháp điều trị:

Thế nào là chân vòng kiềng sinh lý?

1. Genu Varum hay chân vòng kiềng hình chữ O là kiểu chân vòng kiềng sinh lý của nhóm trẻ 1-2 tuổi.

2. Genu Valgum hay chân vòng kiềng chữ X là kiểu chân vòng kiềng sinh lý của nhóm trẻ 3-4 tuổi.

3. Từ 6-7 tuổi thì trục chân sẽ thẳng như người lớn.

Nếu con bạn chân vòng kiềng kiểu đối xứng, khoảng cách giữa 2 đầu gối hay 2 mắt cá trong không quá 8cm, hình O hoặc X theo đúng lứa tuổi thì nhiều khả năng đó là chân vòng kiềng sinh lý. 

Việc kết luận con bị chân vòng kiềng bệnh lý chỉ được kết luận bởi bác sĩ chấn thương chỉnh hình sau khi chụp X-quang xương chân con và ghi nhận: "Có tổn thương mặt trong, đầu trên xương chày".

Điều trị chân vòng kiềng

- Hiện nay, hầu hết trẻ chân chữ O hay chữ X chỉ cần theo dõi mỗi 6 tháng để đo khoảng cách giữa 2 gối hay 2 mắt cá.

- Nhóm trẻ chân chữ O hay chân chữ X nên tránh tăng cân quá nhanh vì có thể thúc đẩy biến dạng trục xương.

- Nếu theo dõi khi lớn 6-7 tuổi mà trục xương chưa về bình thường hay từ theo dõi mỗi 6 tháng ghi nhận khoảng cách ngày càng xa, đặc biệt lớn hơn 8cm, chụp X-quang ghi nhận trục xương lệch bất thường sinh lý và có tổn thương mặt trong đầu trên xương chày thì cần gặp ngay bác sĩ chuyên khoa để bó bột hoặc phẫu thuật. 

Cuối cùng, bác sĩ Nguyễn Thanh Sang kết luận: 

- Chân chữ X hay chân chữ O thường là do sinh lý và hầu hết tự ổn định sau 7 tuổi.

- Chân vòng kiềng không liên quan đến việc bế nhiều hay tập đi sớm. Nếu bé chẳng muốn thì dù có ép đi sớm thì bé cũng sẽ không hợp tác, khóc lóc do đau đớn.

- Nếu bé chân chữ O hay chữ X thì chỉ cần được theo dõi bởi bác sĩ chỉnh hình, tái khám mỗi 6 tháng và tránh béo phì.

- Rất ít trường hợp chân chữ O hay chữ X cần can thiệp phẫu thuật.

- Nếu con biết ngồi sớm (3-4 tháng tuổi) hoặc đứng vững khi mới 10 tháng tuổi thì bố mẹ cũng không cần quá lo lắng. Bởi mỗi bé có một tốc độ phát triển riêng, có bé sớm, có bé chậm, không nên so sánh với nhau và dẫn đến việc hoang mang, lo lắng. 

Ngọc Diệp