Gan đóng vai trò như một cơ quan quan trọng bậc nhất để duy trì sự sống. Nếu gan bị tổn thương, rất dễ thúc đẩy thành bệnh ung thư. Tại Việt Nam, ung thư gan đứng đầu trong các loại ung thư phổ biến nhất ở nam giới và thứ 5 ở nữ giới với số mắc năm 2018 là 25.335 ca.

Tất cả những gì chúng ta ăn vào miệng đều phải đi qua gan để được chuyển hóa. Đó là lý do vì sao có câu nói "bệnh từ miệng mà ra", việc hình thành bệnh gan cũng liên quan mật thiết đến chế độ ăn uống. Thực tế, có những thói quen tưởng chừng rất nhỏ nhặt trong cuộc sống lại đang ngày ngày làm hại lá gan của bạn.

Theo lời khuyên của nhiều chuyên gia y tế, có 4 loại gia vị dưới đây có thể đẩy nhanh quá trình tổn thương gan, khuyến cáo nên ăn ít lại.

1. Xì dầu kém chất lượng

Theo tờ Aboluowang, xì dầu được sản xuất sau quá trình lên men của đậu nành, trong quá trình lên men đậu nành chứa nhiều axit amin hơn, có thể chứa cả nitrit. Đáng nói nitrit lại thuộc loại chất gây ung thư nếu tiêu thụ quá nhiều vào cơ thể.

Đặc biệt, xì dầu không rõ nguồn gốc, kém chất lượng, được sản xuất tại các cơ sở tự phát không có công nghệ chế biến đảm bảo an toàn càng có hại. Loại xì dầu này có thể bị pha trộn nhiều tạp chất bao gồm cả Methylimidazole (4-MEI) - một chất gây ung thư.

Methylimidazole là một hợp chất được hình thành trong quá trình sản xuất chất tạo màu caramel (màu nâu đường), được tìm thấy trong nước soda, bia, sữa đậu nành, bánh mì và cà phê... Hội đồng Người tiêu dùng Hồng Kông trước đây cũng đã phát hiện ra 11 loại nước tương bán trôi nổi trên thị trường có chứa thành phần gây ung thư này.

Đồng thời, xì dầu cũng là một loại thực phẩm có hàm lượng muối quá cao, ăn quá nhiều sẽ khiến muối tích tụ nhiều trong cơ thể, gây ức chế quá trình phân chia tế bào gan, gây xơ gan.

Giải pháp:

- Chỉ sử dụng các loại nước tương có thương hiệu, có giấy phép, được cơ quan chức năng kiểm định an toàn.

- Đọc kỹ thành phần trước khi mua: Khi mua nước tương, bạn cần kiểm tra danh sách thành phần và chọn sản phẩm có ít phụ gia thực phẩm để chế độ ăn uống lành mạnh hơn.

- Hạn chế chấm xì dầu, nước mắm khi ăn để không tiêu thụ lượng muối quá lớn.

2. Dầu ăn tự ép giá rẻ

Nhiều người nghĩ rằng dầu tự ép hoàn toàn được làm bằng tay thì sẽ tuyệt đối yên tâm, nhưng sự thật là trên thị trường có biết bao loại dầu tự ép giá rẻ, bán trôi nổi thường tiềm ẩn nhiều vấn đề về an toàn thực phẩm.

Dầu tự ép thường không thể kiểm soát được chất lượng của nguyên liệu. Để giảm bớt chi phí, nhiều cơ sở sản xuất đã mua lạc hoặc hạt hướng dương bị mốc. Nếu dùng những nguyên liệu bị mốc này để chiết dầu thì chắc chắn sẽ làm cho độc tố aflatoxin trong dầu ăn vượt quá tiêu chuẩn. Aflatoxin là chất gây ung thư gan cực mạnh được WHO công nhận.

Hơn nữa, dầu tự ép thường không thể bảo quản được lâu, nếu bạn bảo quản không đúng cách thì aflatoxin cũng sẽ sản sinh lúc nào không biết.

Giải pháp:

- Loại dầu ăn tốt nhất nên sử dụng là các loại dầu có thương hiệu nổi tiếng, có bao bì rõ ràng và đã được kiểm định chất lượng của cơ quan chức năng.

- Không nên dùng dầu ở nhiệt độ cao kẻo làm phá huỷ thành phần dinh dưỡng trong thức ăn mà còn sản sinh ra peroxide và các chất gây hại cho sức khỏe.

- Không tái sử dụng dầu ăn nhiều lần để tránh ung thư.

3. Đường

Theo Businessinsider, khi bạn tiêu thụ đường với số lượng lớn, gan có thể bị tổn thương tương đương như khi bạn uống nhiều rượu vậy. Thói quen ăn quá nhiều đường sẽ gây nhiều áp lực cho gan, dẫn đến gan bị nhiễm mỡ, béo phì, tiểu đường.

Giải pháp:

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo mỗi người lớn chỉ nên tiêu thụ 25g đường mỗi ngày.

4. Muối

Trung bình một người Việt Nam trưởng thành tiêu thụ 9,4g muối mỗi ngày, gấp hai lần so với khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới WHO. Thói quen ăn mặn (quá 10 – 15g muối/ngày với người lớn và 3 – 5g muối/ngày với trẻ nhỏ) không chỉ ảnh hưởng đến hệ tim mạch mà còn là nguyên nhân dẫn đến các tổn thương ở gan.

Quá nhiều muối gây ảnh hưởng tới quá trình đào thải các chất cặn bã dư thừa và độc tố ra ngoài cơ thể, dần dần sẽ làm cho chức năng gan suy giảm. Đối với bệnh nhân gan đã bị phù nề, nếu tiếp tục ăn mặn sẽ gặp nhiều nguy hiểm, thậm chí tử vong.

Giải pháp:

- WHO khuyến cáo mỗi người lớn dùng 5gr muối ăn/người/ngày sẽ tốt hơn cho sức khỏe, tương đương 2 thìa sữa chua muối/người/ngày.

- Nếu chấm nước mắm, xì dầu, tẩm ướp thực phẩm, thì cần giảm lượng muối xuống 1/2, tức chỉ khoảng 1 thìa sữa chua muối/người/ngày.

- Hạn chế ăn các thực phẩm chế biến sẵn, chứa nhiều muối như mỳ ăn liền, giò chả, rau củ quả, muối, bim bim... Tăng cường ăn các thực phẩm tươi. Thường xuyên ăn các món luộc.

Đậu Đậu