Nhiều mẹ bỉm tâm sự cứ nghĩ rằng đã có con rồi nghĩa là mình nắm trong tay đủ mọi kiến thức và kinh nghiệm, cho đến khi sinh bé thứ 2 thì mọi thứ hoàn toàn khác. Cùng bố mẹ sinh ra nhưng 2 con lại có tính cách hoàn toàn khác nhau. Mỗi đứa trẻ đều khác biệt nên không thể áp dụng cụ thể phương pháp nào đó cho chúng, bố mẹ buộc phải tự mình tìm hiểu, chăm sóc và rút ra kết luận con mình phù hợp với kiểu nào. 

Dưới đây là 20 sự thật về trẻ sơ sinh mà không phải bố mẹ nào cũng biết. Các bậc phụ huynh có con nhỏ hãy cùng tham khảo cho bản thân nhé. 

1. Trẻ sơ sinh là 1 tờ giấy trắng, chỉ có nhu cầu ăn, mút mát, ngủ,... không có nhu cầu rung lắc, hát ru à ơi hay bế rong. Tất cả đều do người lớn tự suy diễn và tập thành thói quen cho trẻ.

2. Trẻ sơ sinh sinh ra sẽ có tuần trăng mật (2-4 tuần đầu). Đúng như tên gọi trăng mật, trong thời gian này bé chỉ ăn và ngủ, hầu như không có thời gian thức, mẹ cứ nghĩ em ngoan lắm cho đến khi hết trăng mật. Nhiều bé sẽ hết trăng mật ở tuần thứ 3 hoặc thứ 4, bị lẫn lộn ngày đêm (ngày ngủ li bì, đêm ngủ 15-20 phút dậy 1 lần), sau đó sẽ gặp wonder week (tuần khủng hoảng, phát triển và hoàn thiện kĩ năng) ở tuần thứ 5 mà các bà hay bảo là ra tháng nó hư đấy.

3. Trẻ sơ sinh hoàn toàn có khả năng tự ngủ mà không cần bế rong trên tay hàng tiếng đồng hồ. Chỉ cần mẹ biết cách chọn đúng phương pháp phù hợp với bé.

4. Trẻ trên 6kg có thể tự tích luỹ năng lượng để ngủ xuyên đêm mà không cần ăn. Giấc ngủ đêm dài rất quan trọng với sự phát triển trí não và chiều cao của trẻ, chứ chỉ ăn thôi thì chưa đủ. Nhu cầu ngủ đêm của trẻ sơ sinh là 11-12 tiếng.

5. Trẻ sơ sinh có rất nhiều tiếng khóc: khóc đói, khóc cần mẹ vỗ về, khóc nóng/lạnh, khóc buồn ngủ, khóc bỉm bẩn,... mỗi tiếng khóc đều có tone và cường độ khác nhau nên không phải cứ khóc là auto bú auto đói như truyền thuyết các bà để lại, chỉ cần bình tĩnh hoặc cho con theo 1 lịch sinh hoạt cố định là phân biệt được rất dễ dàng.

6. Lúc trẻ cần vỗ về, trấn an chỉ cần mút mát, không cần bú. Đó là lí do ti giả được tạo ra. Ngoài ra còn có 1 cái ti giả khác luôn thường trực trên cơ thể bé, chính là ngón tay. Chính vì thế đừng bao giờ cản bé mút tay mà hãy vệ sinh sạch sẽ ngón tay của bé thường xuyên.

7. Ông bà không cho bế đứng, sợ ảnh hưởng lưng trẻ, nhưng lại luôn mặc định cho trẻ nằm võng - thứ gây ảnh hưởng rất lớn đến cột sống của bé sau này, kể cả có cái nôi tre hay lót khăn đều có hại.

8. Trẻ dưới 4 tháng chỉ cần sữa mẹ/sữa công thức là đủ.

9. Trẻ sinh ra sẽ có phản xạ moro và chưa tự làm chủ được tay chân của mình nên thường bị giật mình và đập tay vào mặt, sau đó sẽ khóc. Gối chặn khiến trẻ có cảm giác được ôm chặt và đang gần mẹ, bé sẽ hạn chế việc giật mình đập tay vào mặt lúc ngủ nên trẻ ngủ được sâu và ngon giấc hơn. Phản xạ moro sẽ dần biến mất khi trẻ lớn, thường thì từ 3-4 tháng tuổi, nên 4 tháng là thời điểm thích hợp để cai các công cụ hỗ trợ như quấn, ti giả, white noise. Một số bé sẽ cai sớm hơn và 1 số bé sẽ có nhu cầu cai muộn hơn.

10. Chu kỳ giấc ngủ của trẻ sơ sinh ngắn hơn so với người lớn, trẻ sơ sinh ngủ nhiều ở tình trạng chuyển động mắt nhanh (REM) - điều cần thiết cho sự phát triển đặc biệt của bộ não bé.

11. Một giấc ngủ của trẻ sơ sinh kéo dài khoảng 50 phút. Một giấc ngủ dài bao gồm nhiều chu kì ngắn, mỗi chu kì được bắt đầu bằng giấc ngủ nông (ngủ và mơ cùng lúc) và tiếp tục đi vào giấc ngủ sâu. Vì thế trẻ thường thức dậy sau 45-50 phút đi ngủ, nếu không có sự can thiệp của người lớn (bế ra khỏi môi trường ngủ vì tưởng trẻ đã thức) thì bé sẽ tự ngủ lại, một số bé phải khóc tự trấn an mới ngủ lại được. Đây là lý do sinh ra nút chờ.

12. Giấc ngủ nông thường trông giống như trẻ đang thức: trẻ có những cử động trên gương mặt, và cơ thể. Đó là dấu hiệu não của trẻ đang hoạt động, hệ thần kinh đang kết nối với nhau, trẻ đang học cách biểu hiện và truyền đạt cảm xúc. Chúng ta có thể lầm tưởng rằng trẻ đang thức, nhưng hoàn toàn không phải, giấc ngủ này cần được tôn trọng tuyệt đối.

13. Trẻ sẽ trải qua các thời kỳ khủng hoảng, phát triển và hoàn thiện kỹ năng, gọi là wonder week, mỗi mốc wonder week qua đi trẻ sẽ học được nhiều cái mới mẻ hơn, nhưng trước đó là 1 khoảng thời gian biếng ăn sinh lý, cáu kỉnh, khó ngủ, đeo bám, mè nheo. Càng lớn bão wonder week sẽ càng mãnh liệt. Việc mẹ cần làm trong khoảng thời gian này là tôn trọng con, không ép con bú/ăn, và kiên nhẫn với con.

14. Trẻ sinh ra đã có gen tóc mặc định, nên không phải cứ cắt tóc máu thì tóc sau sẽ tốt hơn. Cái tốt hơn mà người lớn lầm tưởng ở đây chính là sự đồng đều khi mọc lại tóc nên người lớn nghĩ sau khi cắt trông tóc có vẻ đen hơn và dày hơn.

15. Thân nhiệt của trẻ sơ sinh luôn dao động 36-37 độ C. Các mẹ luôn chuẩn bị sẵn 2 nhiệt kế để đo độ cho bé. 37,5 độ C là sốt nhẹ. Nếu lên tới 38 độ C là phải can thiệp hạ sốt liền theo sự hướng dẫn trước đó của bác sĩ.

Về nhiệt độ phòng máy lạnh lý tưởng để trẻ ngủ ngon là 24-25 độ. Lưu ý nhiệt độ phòng không phải là nhiệt độ hiển thị ở trên điều khiển điều hoà.

16. Trẻ ốm là do vi rút, vi khuẩn, cái điều hoà không có tội nên đừng đổ lỗi do điều hoà. Nếu có lỗi do điều hoà thì chính là người lớn không chịu vệ sinh điều hoà.

17. Em bé và thậm chí là người lớn sẽ ngủ rất nhanh hoặc bình tĩnh hơn nếu có white noise (tiếng ồn trắng). Tuỳ vào sở thích của mỗi bé mà có bé thích tiếng mưa, có bé thích tiếng nhiễu tivi, có bé thích tiếng vỗ của biển hoặc tiếng nước chảy, tiếng máy sấy, tiếng tim đập. Nếu nằm phòng quạt thì phòng ngủ của bé cũng nên thông thoáng, sạch sẽ, yên tĩnh.

18. Trẻ bú xong cần được ợ hơi thật kỹ. Hơi chính là nguyên nhân làm trẻ quấy khóc khi bú. Một số bé cần được ợ hơi cả giữa bữa chứ không chỉ sau khi kết thúc bữa. Đưa ti trẻ vẫn bú nhưng nút được vài cái lại ưỡn người co chân khóc. Việc mẹ cần làm là dừng bú và ợ hơi cho bé, sau đó tiếp tục bữa ăn (vì sữa là thức ăn của trẻ sơ sinh nên có thể gọi bú = ăn).

19. Không phải cứ cho trẻ đi ngủ càng muộn thì đêm trẻ sẽ không dậy. Nếu cho bé đi ngủ quá muộn so với nhu cầu của bé (ví dụ 19h tối con cần đi ngủ, nhưng người lớn nghĩ ngủ giờ này thì đêm dậy quấy nên bắt con thức đến 9-10h đêm mới cho đi ngủ) sẽ làm con quá mệt, gắt ngủ và khó vào giấc hơn.

20. Đầu là chỗ thoát nhiệt của con nên trẻ không cần đội mũ khi nhiệt độ >20 độ, cũng không cần ủ kín mít vì chỉ làm con đổ mồ hôi nhiều hơn, nhất là trong thời tiết nắng nóng.

Nguồn: Bệnh viện Nhi đồng TP.HCM, tổng hợp.

San San