Gia đình Adam Dương rời Việt Nam sang Pháp vào cuối những năm 1980 và định cư ở khu vực người nghèo tại thành phố Strasbourg, miền đông bắc nước Pháp. Khi đó, anh mới 10 tuổi và không biết đọc, biết viết.

Ngày đầu tới trường, anh nhớ rằng mình đã "mất phương hướng" và dường như không thể làm gì vì không biết đọc, không biết viết cũng không biết tiếng Pháp. Mọi thứ với anh bắt đầu từ con số 0. 

Tưởng chừng khó khăn sẽ làm anh gục ngã; tuy nhiên, cậu bé họ Dương năm đó tỏ ra hết sức ham học hỏi, sẵn sàng đương đầu những thử thách. Điều đó đã khiến thầy cô giáo trong lớp bất ngờ. Họ tập trung khuyến khích cho cậu bé nhập cư, và khi được khuyến khích, cậu bé lại càng chăm học.

“Tôi nhớ thầy cô luôn động viên: con giỏi lắm, con ngoan lắm, con có khả năng đó, thầy cô có mặt ở đây là để giúp con… Vì thế, tôi thấy tự tin hẳn lên và cảm thấy mình có thể làm được. Từ đó, tôi thấy thích đến trường và đó là cú hích đầu đời cho tôi” – anh Dương chia sẻ với đài Radio Canada về những năm tháng đầu tiên đi học ở Pháp.

Bằng sự kiên trì và kỷ luật, anh từng bước chinh phục con đường giáo dục và học lên đại học thành công. Trong gia đình mười anh chị em, anh là người duy nhất đạt được thành tựu này về mặt học tập. Không những thế, anh tiếp tục xin học bổng cao học ở Đại học Strasbourg của Pháp.

Chưa dừng lại ở đó, ước mơ được quảy gánh băng đồng để nhìn ra thế giới và nâng cao kiến thức về hóa học đã giúp anh tiến thêm một bước trên con đường học vấn. Vào mùa hè ngày còn trẻ, anh đã làm việc một cách chăm chỉ, cật lực trong một nhà máy để kiếm tiền trả vé máy bay đến Canada và sống vài tháng ở Quebec, nhằm tìm kiếm học bổng mới. Cuối cùng, anh được chấp nhận làm nghiên cứu sinh tiến sĩ hóa hữu cơ ở Đại học Montréal.

Năm 2011, anh hoàn thành luận án tiến sĩ về mô hình và tổng hợp của hệ thống ảnh 2D và 3D của siêu phân tử. Nhờ đó, anh tiếp tục nghiên cứu sau tiến sĩ tại Đại học California (UCLA) danh tiếng ở Los Angeles (Mỹ) và vào nghiên cứu ở Phòng thí nghiệm quốc gia Lawrence Berkeley (UCB) cũng ở Mỹ.

Với những thành tựu đã có được, năm 2014, Adam Dương được chấp thuận cho vị trí giáo sư hóa học tại Đại học Québec Trois-Rivières (UQTR) của Canada. Nghiên cứu của anh tập trung đến việc phát triển các vật liệu mới cho năng lượng và công nghệ nano. Cùng lúc này, anh được phép mở phòng thí nghiệm và nhóm của anh tập trung vào việc thiết kế, tổng hợp và chức năng hóa các vật liệu để lưu trữ cũng như vận chuyển năng lượng.

Ở tuổi 40, Adam Dương luôn khiến những người xung quanh ấn tượng bởi anh luôn tràn đầy năng lượng và nhiệt huyết với công việc. Anh luôn tâm niệm “ở đâu có ý chí, ở đó có con đường”. Bên cạnh việc khám phá và chinh phục những kiến thức liên quan đến lĩnh vực hóa học, anh còn muốn giúp đỡ những người có cùng đam mê như mình. Người đàn ông này luôn cố gắng để những sinh viên mình hướng dẫn làm luận án thạc sĩ hoặc tiến sĩ đều có được học bổng cũng như môi trường phát triển tốt như cách mà anh đã từng nỗ lực để chinh phục.

“Những gì thầy cô trước đây làm cho tôi, tôi từng nghĩ đến ngày nào đó mình sẽ làm lại cho người khác. Dạy kiến thức cho ai đó, đào tạo ai đó, “cho lại” những gì người khác đã trao cho tôi. Xã hội đã cho tôi một số thứ và tôi muốn san sẻ lại cho những người khác. Đó chính là động lực trong đời của tôi, là ngọn lửa mà tôi quyết giữ cho nó cháy mãi”, Adam Dương chia sẻ với Radio Canada về những gì anh đang làm.

Đài Radio Canada kể rằng có khi trao đổi xong với sinh viên về quá trình tổng hợp chất xúc tác để sản xuất hydro, vị giáo sư trẻ đề nghị chơi trò bắn súng sơn với sinh viên của mình. Cách thức học hành của ông là thế: phải thật thoải mái, phải có sức khỏe để bền chí, để giữ tư duy sáng tạo...

Cách thức đó Adam Dương - người cha của hai đứa con vẫn duy trì cho đến lúc này. Ông đăng ký cho hai con của mình vào học ở CLB thể dục của Trường đại học UQTR, nơi ông đang giảng dạy. Khi đứng xem con tập tành, ông nhớ lại giấc mơ từ thuở bé: trở thành vận động viên thể dục dụng cụ như từng được chứng kiến đội hình 7 vận động viên kiệt xuất của Mỹ đoạt HCV kỳ Thế vận hội Atlanta năm 1996.

"Tôi đứng nhìn con mình tập luyện rồi tự nhủ mình cũng muốn tập được như con, được nhảy ngựa, nhảy xà kép...", nhưng ông cũng lo ngại về tuổi tác và sức khỏe.

Giáo sư Adam Dương chấp nhận một thử thách mới: đăng ký vào lớp học thể dục dụng cụ dành cho người trưởng thành. Cô Jade Loranger - HLV của "học trò" Adam Dương - nhớ lại: "Anh ấy luôn hào hứng trong tập luyện và đến nay vẫn giữ niềm vui đó. Vào lớp là anh ấy muốn học tất cả, muốn tập luyện tất cả".

Cô giáo Jade cũng phải thừa nhận mình luôn bị bất ngờ đầy thú vị trước sự sung mãn của học trò 40 luôn tập "bùng nổ như quả bom nhỏ", nhào lộn, tung mình trên không không hề biết sợ. 

"Chỉ trong vài tháng mà anh ấy đã thực hiện được nhiều động tác mà ít người ở tuổi 40 dám thực hiện", cô Jade kể lại. Hẳn cô chưa biết người học trò của cô từng bắt đầu từ con số 0 ở tuổi lên 10.

Louis